|
2.2 O’zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlarining shakllanishi.
O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlarning bosh maqsadi–erkin bozor munosabatlariga asoslangan ochiq, huquqiy demokratik davlat qurish, adolatli fuqarolik jamiyatini barpo etish, odamlar turmush darajasini taraqqiy etgan davlatlar darajasiga ko‘tarish, mamlakatimizni jahon hamjamiyatida munosib o‘rin egallashidan iboratdir. Fuqarolik jamiyati muayyan hududda yashovchi, erkin va ozod kishilardan iborat aholi, millat va xalqning yashash tarzini anglatadi. Fuqarolik jamiyati demokratiyaga asoslangan davlatchilik sharoitida shakllanadigan va rivojlanadigan ijtimoiy muhitdir.
Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyatiga bosqichma-bosqich o‘tib borish jarayonida, fuqarolarning ijtimoiy-siyosiy manfaatlarini, qiziqishlarini qondirib borishda davlat tashkilotlari bilan bir qatorda nodavlat notijorat tashkilotlari hamda jamoat birlashmalarining roli kattadir. Fuqarolik jamiyatiga yaqinlashgan sari boshqaruvning ko‘plab funksiyalari davlat tasarufidan o‘z-o‘zini boshqaruv tizimiga o‘tib boradi. Aholining turli qatlamlari, ayrim olingan shaxs muayyan nodavlat va jamoat tashkiloti orqali jamiyat boshqaruvida faol qatnashadi. Shu asnoda jamiyat o‘zini o‘zi boshqarib boradi.
O‘zbekistonda ushbu tamoyilning amal qilishiga milliy mustaqilligimizning dastlabki yillaridanoq jiddiy e’tibor berildi. Xususan, 1992 yilning 8 dekabrida qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 12 moddasida: “O‘zbekiston Respublikasida ijtimoiy hayot siyosiy institutlar, mafkuralar va fikrlarning xilma-xilligi asosida rivojlanadi”– deb, ko‘rsatib qo‘yilgan.
Bosh Qomusimizning “Jamoat birlashmalari” deb nomlangan XIII bobining 60 moddasida esa: “Siyosiy partiyalar turli tabaqa va guruhlarning siyosiy irodasini ifodalaydilar va o‘zlarining demokratik yo‘l bilan saylab qo‘yilgan vakillari orqali davlat hokimiyatini tuzishda ishtirok etadilar.
Siyosiy partiyalar o‘z faoliyatlarini moliyaviy ta’minlanish manbalari haqida Oliy Majlisga yoki u vakil qilgan organga belgilangan tartibda oshkora hisobotlar berib turadilar”,– deb, belgilab qo‘yilgan. Hozirda, O‘zbekiston ijtimoiy-siyosiy hayotida siyosiy partiyalarning roli tobora ortib bormoqda. Mamlakatimizda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyatining shakllanib borishida mavjud siyosiy partiyalarning faoliyati yanada ortib bormoqda. “Ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy taraqqiyotning aniq ustuvor yo‘nalishlarini belgilab olishda, - deb ta’kidladi muhtaram Yurtboshimiz Sh. Mirziyoyev siyosiy partiyalarning rolini keskin kuchaytirish, mamlakatimizni isloh etish va modernizatsiya qilish bo‘yicha strategik vazifalarni hal etishda ularning ishtirokini kengaytirish demokratik islohotlarni izchil amalga oshirishning eng muhim omiliga aylanmog‘i zarur. Boshqacha qilib aytganda, ko‘p partiyali tizimni mustahkamlash va partiyalararo raqobatni kuchaytirish – biz ko‘zlagan demokratik davlat barpo etishning eng muhim shartlaridan biriga aylanishi darkor.
XULOSA
Insoniyat taraqqiyotining har bir tamaddun bosqichi yangi-yangi muammolaru ularni omilkorlik bilan bartaraf etish qonuniyatlaridan iborat. Muammolar echimi esa strategik vazifalarni aniq belgilab olish, ular ijrosi mexanizmlarini puxta ishlab chiqishga bog’liq.
Mustaqil O’zbekiston istiqlol va taraqqiyot yo’lini «o’zbek modeli»ning o’ziga xosu o’ziga mos mashhur besh tamoyili asosida strategik aniq belgilab, buyuk kelajagi sari dadil yuz tutdi. Besh tamoyil milliy kamolotning yaxlit kvintessensiyasi sifatida insonparvar demokratik huquqiy davlat barpo etish, uning negizida ochiq fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirishning nazariy-amaliy poydevoriga aylandi.
Fuqarolik jamiyati muammosi – asriy muammo, insoniyatning azaliy orza-ideallari olami. Qadim Bobulning «Xammurapi qonunlari»dan qadim Hindistonning vedalarigacha, milliy halq og’zaki ijodi namunalari g’oyalaridan «Avesto», ya’ni zardushtiylik ta’limotigacha, qadim Rim, qadim Ellada, qadim Xitoy siyosiy-huquqiy ta’limotlaridagi «ideal shoh», ideal shahar (davlat), «ideal jamiyat» haqidagi qarashlardan buyuk mutafakkur bobakalonlarimizning, o’rta asr Ovruposi va XIX-XX asrlar siyosiy falsafasi g’oyalarigacha fuqarolik jamiyati haqidagi orzular hamda ularning ruyobi muammolari hamisha ham nazariy, ham amaliy dolzarblik kasb etgan. Bular tarixiy-retrospektiv yo’nalishda kitobda tahliliy umumlashtirilib berilgan.
Xulosa qilib aytganda Fuqarolik jamiyatini yanada shakllantirishda qo’yidagi takliflarni tavsiya etamiz:
-ijtimoiy tashkilotlarning xuquqiy normativ bazasini yanada kuchaytirish;
nodavlat notijorat tashkilotlar to’g’risida inforimasion baza yaratish
ijtimoiy xamkorlikni rivojlanishda infrastruktura yaratish
NNT tugrsisida axolini bilimlarini oshirish
fuqarolarga NNT to’g’risida va ularni tashkil etish masalalarini kengrok eritish;
fuqarolik jamiyati to’g’risida oliy ukuv yurtlarida maxsus kurslar tashkil etishdavlat.
E`tiboringiz uchun raxmat
Do'stlaringiz bilan baham: | 
