O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bobur nomidagi andijon davlat universiteti


Sulaymon Buxoriyning «Lugati chigatoyi va Turkiy Usmoniy» asari



Download 0,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/53
Sana30.12.2021
Hajmi0,72 Mb.
#89253
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   53
Bog'liq
turkiy filologiyaga kirish maruza matni

Sulaymon Buxoriyning «Lugati chigatoyi va Turkiy Usmoniy» asari. Sulaymon Buxoriy 

—  XIX  asrda  yashagan  mashhur  o'zbek  olimlaridan  biri.  U  Buxorodagi  madrasada  o'qiydi, 

Turkiyada  hayot  kechiradi.  1860  yilda  Vengriyada  bo'lib  o'tgan  turkoioglar  anjumanida  ishtirok 

etadi. Vning lug'at tuzishiga mana shit anjumanda qatnashuvi sabab bo'ladi. 



Sulaymon Buxoriyning lug'ati turkolog I.Kunosh tomonidan nemis tiliga tarjima qilinadi va 

1902  yilda Budapeshtda nashr etildi.  Asar uch qismdan  iborat btflib, muqaddima qismi  "Manzumai 

chigatoy"  deb  nomlangan.  Bu  qismda  muallif  asarning  yozilish  sababi,  o'zining  tarjimai  noli  va 

lug'atning tuzilishiga aid ma'lumotlar beriladi. 

"Qavoid  ("Qoidalar")  deb  nomlangan  asarning  ikkinchi  qismida  eski  o'zbek  tilining 

grammatik  masalalari  yoritiladi.  Undo  muallif,  til  qurilishiga  old  tushunchalar  bilan  bir  qalorda, 

chigatoy  tilining  o'ziga  xos  xususiyatlarini,  lining  boshqa  turkiy  tillarga  tfxshash  va  ulardan  farqli 

tomonlarini ham aytib aHadi. Turkiy tillarni bunday qiyoslash asarning yutuqlaridan hisoblanadi. 

Sulaymon  Buxoriy  asarining  uchinchi  qismini  lug'at  tashkil  etadi.  Unda  eski  o'zbek  tilida 

ishlatilgan  7000  ga  yaqin  scfz  va  turg~un  birikma  usmonti  turk  tili  vositasida  izohlanadi,  So'z 

ma'nolarining  izohlari  Navoiy  va  boshqa  adiblarning  asarlaridan  olingan  misollar  bilan  asoslab 

beriladi. 

Sulaymon  Buxoriyning  ushbu  asari  eski  o'zbek  tilini  o

l

rganishda  jiddiy  va  ishonchli 



manbalardan biri sifatida katta ahamiyatga ega. 


Download 0,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   53




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish