O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ma’xsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universitet

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MA’XSUS TA’LIM
VAZIRLIGI
BERDAQ NOMIDAGI QORAQALPOQ DAVLAT UNIVERSITET __________________________________________________________________
Yuridika fakulteti
“ HUQUQSHUNOSLIK” kafedrasi
5240101- yurisprudensiya ixtisosligi bo’yicha

MAVZU: “ Qarshi da’voni qabul qilish shartlari”.
«Fuqarolik protsessual huquqi» fanidan
KURS ISHI
Bajardi: Yuridika fakulteti 3-kurs 309-guruh yurisprudensiya
Yo’nalishi talabasi
Esanboyev Bekzod.
Tekshirdi:______(______)
Adembaev.A

Kurs ishini himoya qilgan: Komissiya a’zolari:

Sana «___» ______2022.y _____ _________________
Baho «___»______2022.y _____ _________________


NUKUS-2022

MUNDARIJA:
KIRISH…………………………………….………………........................………………………..3
I BOB. Fuqarolik ishlarini qo‘zg‘atish bosqichida yuritiladigan protsessual
hujjatlar (Qarshi da’vo arizasi) …..……….........……………………...………...……7

1. 
   § Qarshi da’vo arizasi va uni protsessual rasmiylashtirish tartibi….. 7
   
2. 
   § Qarshi da’voni qabul qilish shartlari…..……………………………….…….7
   
3. 
   § Da’vo arizasi (ariza)ni ish yuritishga qabul qilishni rad etish asoslari…8
   
4. 
   § Qarshi da’voni qabul qilinmaslik va unga ilova qilinadiga hujjatlar…..9
   

II BOB. Qarshi da’voning sudlovga tegishliligi………………………………..10
2.1§ sudlovga tegishlilig tushunchasi…………………………………….………11
2.2§ Sudlovga tegishlilikning alohida hollari.......................13
XULOSA…………………….....................……………………………………...……….……16
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ROʻYHATI……………………………...18
KIRISH.
O`zbekiston jamiyati rivojlanishining hozirgi zamon bosqichida inson, uning qadr-qimmati, huquq va erkinliklari oliy qadryat sifatida tan olingan. Inson huquqlari ustuvorligi jamiyatda yashash qoidalariga rioya etishda fuqarolar o`rtasida xayrixoh munosabatlar yo`lga qo`yilishini, voyaga yetib kelayotgan avlodni tarbiyalashda g`amxo`rlarcha munosabatda bo`lishni, aholi salomatligini ta’minlovchi shart-sharoitlar yaratib berishni zaruratga aylantiradi. Bu esa, o`z navbatida, fuqarolar tomonidan jamiyatdagi xulq-atvor, xavfsizlik qoidalariga va aholi salomatligini saqlashga qaratilgan qoidalarga rioya etilishini taqozo qiladi. Mamlakatimizning o‘z mustaqilligiga ega bo‘lishi bilan barcha sohalarda islohotlar amalga oshirilishi sababli jumladan, sud-huquq sohasida olib borilayotgan islohotlarning keng avj olib borishida fuqarolik sudlarida ishlarni ko‘rishni qonuniy, asosli va adolatli bo‘lishini talab qiladi. Bugungi kunda ushbu sohani keng va har taraflama rivojlantirish maqsadida mamlakatimizda ko‘plab qonun hujjatlar qabul qilindi. Bu borada mamlakatimiz Prezidenti I.A. Karimov 2010-yil 12-noyabrdagi O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo'shma majlisidagi «Mamlakatimizda demokratik islohotlami yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi» nomli ma’ruzasida ham sud-huquq tizimini isloh etish sohasiga alohida to'xtalib, «Mamlakatimizni demokratik yangilashning bugungi bosqichdagi eng muhim yo‘na- lishlaridan bin, bu — qonun ustuvorligi va qonuniylikni mustahkamlash, shaxs huquqi va manfaatlarini ishonchli himoya qilishga qaratilgan sud-huquq tizimini izchil demokratlashtirish va liberallashtirishdan iboratdir. Bir so‘z bilan aytganda, yurtimizda huquqiy davlat asoslarini yanada takomillashtirish va aholining huquqiy ongi va madaniyatini yuksaltirish biz uchun hal qiluvchi vazifa bo‘lib qolmoqda. Aynan shuning uchun ham biz mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab islohotlaming mazkur yo‘nalishiga alohida e’tibor qaratganimiz bejiz emas», deb ta’kidlab o‘tdilar.
Darhaqiqat, ushbu Konsepsiyaning qabul qilinishi, o‘z navbatida, sud-huquq sohasida keyingi bosqichda amalga oshiriladigan ustuvor vazifalami belgilab olishda dasturilamal bo'lib xizmat qiladi. Ushbu konsepsiyada ilgari surilgan ustuvor vazifalardan biri sifatida aholining huquqiy savodxonligini oshirish, ularning huquqiy madaniyatini yuksaltirish, shuningdek, huquqshunoslik yo'nalishi bo'yicha tahsil olayotgan kollej talabalari uchun zamonaviy darslik, o‘quv, o‘quv-uslubiy qo‘llanmalarni tayyorlash, soha mutaxassislarining bilim saviyasini yuksaltirib borishni taqozo etmoqda. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan sud-huquq islohotlarining muhim bir yo‘nalishi – yuqori malakali, raqobatbardosh, zamonaviy xalqaro standartlarga javob bera oladigan yuridik kadrlarn tayyorlashdan iborat bo‘lib, bu esa o‘z navbatida, talabalarning nazariy bilimlarini amaliy jihatdan mustahkamlash, o‘tilayotgan ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlarning sifat va samaradorligini yanada oshirish, professor-o‘qituvchilarning malakasini oshirish tizimining faoliyatini yanada takomillashtirish, talabalarda mustaqil protsessual hujjatlar yaratish ko‘nikmasini hosil qilish va shu orqali sohaga oid qonun hujjatlarini o‘zlashtirishga ko‘maklashish, olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarining sifatini yanada yuksaltirish, eng muhimi, nazariyotchi olimlar, yetuk pedagog va soha mutaxassislari bilan hamkorlikda, talabalar uchun zamonaviy, yangi avlod uchun
mo‘ljallangan o‘quv adabiyotlari tayyorlashni taqozo etadi. Shu ma’noda, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-iyundagi “Yuridik kadrlar tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ–1990-sonli qarorida belgilangan ustuvor vazifalardan kelib chiqib, “Fuqarolik ishlari bo‘yicha protsessual hujjatlar” modulidan tayyorlangan Fuqarolik ishlari bo‘yicha protsessual hujjatlar nomli o‘quv qo‘llanmasi talabalarda fuqarolik ishlari bo‘yicha protsessual hujjatlar haqida asosiy tushuncha, ko‘nikma va bilimlar hosil qilish, protsessual hujjatlarni to‘g‘ri rasmiylashtirish uchun yetarli tajriba orttirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Ayniqsa, mazkur qo‘llanma hozirgi zamon talablaridan kelib chiqib, talabalar tomonidan sohaga oid nazariya va amaliyot materiallarini tizimli ravishda va o‘z vaqtida o‘zlashtirilishini tashkil va tahlil etishga, talabalarda mustaqil ishlash ko‘nikmasini rivojlantirishga xizmat qiladi.
Mazkur o‘quv qo‘llanmada fuqarolik ishlari bo‘yicha protsessual
hujjatlarning umumiy qoidalariga oid asosiy tushunchalar, ularning turlari va mazmuni to‘g‘risida qisqacha ma’lumotlar, mantiqiy (muammoli) savollar, fuqarolik sud ishlarini yuritish bosqichlariga doir, xususan, fuqarolik ishlarini qo‘zg‘atish, ishni sudda ko‘rishg tayyorlash, ishni sudda ko‘rish jarayonida yuritiladigan protsessual hujjatlar, birinchi instansiya sudi tomonidan chiqariladigan ajrimlar, Jumladan, asosiy qomusimiz hisoblangan Konstitutsiyamiz, Sudlar to‘g‘risidagi qonun, Prokuratura to‘g‘risidagi qonun, Advokatura to‘g‘risidagi, notariat fuqarolarning murojaatlari to‘g‘risidagi fuqarolik to‘g‘risidagi, bundan tashqari mehnat kodeksi, uy-joy kodeksi, oila kodeksi fuqarolik kodeksi va bir qancha shunga o‘xshash normativ me’yoriy hujjatlar o’zgartirish kiritildi. Ushbu normative me’yoriy hujjatlar fuqarolik protsessual huquq fanining asosini va asosiy manbasini tashkil etadi. Shu o‘rinda ushbu fanni talabalar o‘zlashtirishlari uchun ularga har bir mavzuning qisqacha manbasi, uning yo‘nalishi, qoida va tartiblari, maqsadi va vazifalari hamda nazorat savollari, test variantlari, va ko‘plab yuqorida belgilangan mavzularga oid adabiyotlar berildi. Mazkur kurs ishining birinchi qismida hozirgi davrda ushbu sohada mavjud bo‘lgan qonun hujjatlari va bu borada yangi qabul qilinayotgan qonun hujjatlari ularga kiritilayotgan o‘zgartirish va qo‘shimchalarga e’tibor qaratib, unda fuqarolik protsessual huquqning tushunchasi, tizimi, tamoyillari, protsessual huquqiy munosabatlar, fuqarolik protsessida taraflar, odil sudlovni amalga oshirishga ko’maklashuvchi shaxslarga batafsil berilgan. Bundan tashqari, ushbu kurs ishida ishlanmada sud, prokuratura, advokatura, notariat idoralarining amaliyotini o‘rganish bilan bevosita oldingi manbalar va o‘quv dasturlaridan, bu borada huquqshunos olimlar, amaliyotchilar tomonidan yaratilgan darsliklar, ilmiy adabiyotlar va o‘quv qo‘llanmalarni o‘rganish bilan birga jamiyatimiz hayotida bo‘layotgan ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy o‘zgartirishlarga moslagan holda olib borishni talab qiladi.