|
YIL
|
YALPI ICHKI MAHSULOT
|
$ ning BAHTga nisbati
|
1980
|
662,482
|
20,47 baht
|
1985
|
1,056,496
|
27,15 baht
|
1990
|
2,191,100
|
25,58 baht
|
1995
|
4,186,212
|
24,91 baht
|
2000
|
4,922,731
|
40,11 baht
|
2005
|
6,924,273
|
41,02 baht
|
Pul birligi
|
Baht
|
YaIMning aholi jon boshiga to’g’ri kelishi
|
8,700 $ (2008 yil)
|
Iqtisodining asosiy sohalari
|
Qishloq xo’jaligi (11,4%), ishlab chiqarish (44,5%), xizmat ko’rsatish(44,1%)
|
Inflyatsiya darajasi
|
5,8% (2008 yil)
|
Qashshoq aholi
|
10% (2004 yil)
|
Band aholi
|
37,25 million(2008 yil)
|
Ishsizlik
|
1,4% (2008)
|
Asosiy ishlab chiqaruvchilari
|
Avtomobil va Avtomobil qismlari (11%),iqtisodiy xizmatlar (9%),elektronika (8%), turizm (6%), sement, og’ir va yengil sanoat,kompyuter va kompyuter jihozlari, mebel, tekstil va tamaki.
|
2017-yilga kelib, Tailand avtomobil sanoati Janubi-Sharqiy Osiyodagi eng yirik va dunyodagi 12-yirik sanoat hisoblanar edi. Tailandda-yillik avtomobil ishlab chiqarish quvvati 2 millionga yaqin boʻlib, Belgiya, Birlashgan Qirollik, Italiy, Chexiya va Turkiya kabi davlatlardan koʻproq sanaladi.
Tailandda qurilgan avtomobillarning aksariyati xorijiy ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqilgan va litsenziyalangan boʻlib, asosan yapon, amerika va xitoy, va boshqa ishlab chiqaruvchilar boʻlib bular qatoriga CKD yoʻli bilan avtomobil ishlab chiqaradigan kompaniyal ham kiradim, xususan BMW va Mercedes. Tailand avtomobil sanoati ASEAN Erkin Savdo Mintaqasidan (AFTA) oʻz mahsulotlarining koʻplab bozorlarini topish uchun foydalanadi. Tailand dunyodagi eng katta Pikup rusumli transport vositasi bozori hisoblanadi va bozor ulushining 50 foizdan koʻproq qismini umumiy ogʻirligi bir tonna boʻlgan yuk avtomobillari egallaydi.
Tabiiyki, Tailand bilan bir xil rivojlanish bosqichidagi bozorlarda boʻlgani kabi, arzonroq va oddiy mashinalarga tabiiy ravishda afzallik beriladi. Shunisi eʼtiborga loyiqki, bozorning yarmidan koʻprogʻiga ega boʻlgan pikap yuk mashinalarining ommaviyligi. Bu Tailandni bunday transport vositalari uchun dunyoda AQShdan keyin ikkinchi yirik bozorga aylantiradi. Ularning mashhurligi davlat soliq siyosati, shuningdek koʻp maqsadli transport vositalariga ehtiyoj tufayli izohlandi. [11] Salbiy tomoni shundaki, pikaplar dizel yoqilgʻisidan foydalanadilar, endi ular Bangkokning havosining ifloslanish darajasi uchun ayblanmoqda. Tailand 2017-yilda 1,98 millionga yaqin transport vositalarini ishlab chiqargan, ularning 871 650 tasi ichki bozorda sotilgan (oʻtgan-yilga nisbatan 13 foizga koʻp), qolgan qismi eksport qilinib, qariyb 28 milliard AQSh dollari miqdoridagi xorijiy daromadlar yoki 236 milliard AQSh dollariga teng boʻlgan jami eksportning 12 foizini tashkil etdi. Bir tonna pikap yuk mashinalari 2017-yilda ichki savdoning qariyb 50 foizini va eksportning teng ulushini tashkil etdi.
Koʻplab ishlab chiqaruvchilar (Ford, Isuzu, Mazda, Mitsubishi) Tailandda pikap ishlab chiqarish uchun global bazalarini mahalliylashtirishni tanladilar, koʻpincha Evropa, Yaponiya va dunyoning aksariyat qismlariga eksport qiladilar. Ushbu bir tonnalik yuk mashinalari Shimoliy Amerikaga eksport qilinmaydi, u yerda katta yuk mashinalari afzal koʻriladi va 25 foizlik import boji olinadi. 2005-yilda Tailand AQShni ortda qoldirib, bir tonna pikaplar ishlab chiqarish boʻyicha dunyodagi eng yirik davlatga aylandi va 2007-yilga kelib pikap yuk mashinalarini ishlab chiqarish va eksport qilish boʻyicha dunyoda ikkinchi (yana AQShdan keyin) boʻldi. [6]
Tailand sanoat federatsiyasi (FTI) 2017-yilda 850 mingta transport vositasining ichki bozorda sotilishini bashorat qilmoqda, bu 2016-yilga nisbatan 11 foizga koʻpdir. [1] 2007-yilda Tailand Evropada uglerod emissiyasi standartlariga javob beradigan kam yoqilgʻi sarfi qiladigan eko-mashinalar, kichik motorli transport vositalarini mahalliy ishlab chiqarishda soliq imtiyozlarini joriy etdi. Dastur toʻqqizta dunyodagi yetakchi avtomobil ishlab chiqaruvchilarini, shu jumladan Toyota, Honda, Nissan, Mitsubishi va Suzuki kabi yetakchi yapon ishlab chiqaruvchilarini jalb qildi. Bularning barchasi soliq imtiyozlariga erishish uchun har besh-yilda bir marta 100 mingta eko-avtomobil ishlab chiqarishlari kerak edi. Dastur muvaffaqiyatli amalga oshirildi. [11] 2016-yilda yangi soliq solinishi dvigatel hajmiga emas, balki karbonat angidrid chiqindilariga, E85-gazoqol muvofiqligi va yoqilgʻi samaradorligiga asoslangan. Bu E85 va eko-mashinalarga mos keladigan transport vositalarini ishlab chiqarishni ragʻbatlantiradi. Yangi soliq rejimi shundan iboratki, har bir km uchun CO2 chiqindilaridan 200 grammdan kam boʻlgan yengil avtomobillarga 30 foizli aktsiz soligʻi solinadi, 150-200 gr/km boʻlganlar uchun 35 foiz stavka, 200 g/km dan ortiq boʻlganlarga esa 40 foiz miqdorida soliq solinadi. E85-gazogol mosligi boʻlgan mashinalarga har bir uglerod emissiyasi darajasi uchun besh foizdan kam aktsiz soligʻi solinadi. Eko-mashinalar 100 g/km dan kam chiqindi gazlarini chiqarishi yoʻli bilan soliq stavkasini 17 foizdan 12-14 foizga tushirishi kerak boʻladi. Katta pikaplar, yengil avtomobillar, pikap yoʻlovchi transportlari (PPV) va krossoverlari (SUV) eng koʻp taʼsir koʻrsatadigan segmentlardir. Yangi soliqni kutish chogʻida, 2015-yilda PPV-larning savdosi 42 foizga, 69,063 dona avtomobillar va SUVlar 37 foizga, 56,952 gacha oʻsdi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Перформанcе Индиcаторс // Тҳе СПРИНГ Сингапоре wебсите [Электронный ресурс]. Режим доступа: “Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 1, январь-февраль, 2017 йил № 9 1, 2017 www.iqtisodiyot.uz www.спринг.гов.сг/абоутус/пи/пагес/перформанcе-индиcаторс.аспх (Дата обращения - 04.04.2013) 2.Современные проблемы развития. Материалы теоретического семинара. Выпуск ИИ. Том 1. Москва ИМЭМО РАН 2016. с.201-210. 3. Целищев. И.С. Восточная Азия: новая волна роста и структурная рансформация. Москва Имэмо ран 2012. 4.ҳттп://руссиан.доингбусинесс.орг/дата/ехплорееcономиес/узбекистан#тра динг-аcросс-бордерс. 5.ҳттп://руссиан.доингбусинесс.орг/дата/ехплорееcономиес/сингапоре#трад инг-аcросс-бордерс. 6. Ли Куан Ю.нинг “Сингапурская история: из "третьего мира" - в "первый". Ҳарпер Cоллинс Публишерс, Н.Й., УСА, 2000. 7. ҳттп://www.опенбусинесс.ру/ҳтмл_еуро/сингапур_опен2.ҳтм. 8. Пресс-сервиcе.уз. 9. Тодай.уз/уз/артиcле. 10. ҳттп://и-вал.ру/ехпорт/документй-для-експорта-в-узбекистан.ҳтмл
Do'stlaringiz bilan baham: |
