O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM 

VAZIRLIGI 

 

BERDAQ NOMIDAGI QORAQALPOQ DAVLAT UNIVERSITETI 

 

 

 PEDAGOGIKA FAKULTETI  

 

 

«

SPORT FANLARİ KAFEDRASI

» 

 

«Yengil atletika va uni o’qitish metodikasi» fanidan 

 

KURS İSHİ

 

 

Mavzu: 

Yengil atletika turlari, qadimgi yengil atletika rivojlanish tarixi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bajargan:                                             S.Yaxshimov 

 

                Qabul qilgan:                                       B.Qoyl baev

?

 

 

 

 

 

 

 

Nukus-2015 

---

YENGIL ATLETIKA TURLARI, QADIMGI YENGIL 

ATLETIKA RIVOJLANISH TARIXI 

 

 

 

 

 

Kirish 

Asosiy 

1.Yengil atletika mashiklarining guruxlarga bo`linishi xarakteristikasi  

2.Yengil  atletika mashqlarining umumiy harakteristikasi. 

Xulosa 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Kirish 

Yengil    atletika  –  yurish,  yugurish,  sakrash  va  uloqtirish  mashqlaridan  iborat 

sport  turidir.  Maxsus  jismoniy  tarbiya  o’quv  yo’rtlarida  esa  yengil    atletika 

mazko’r  sport  turining  nazariyasidan,  Amaliy  ishlaridan  hamda  uni  o’qitish 

metodikaksidan  iborat,    dars  shu  sohada  ilmiy  tadiqotlar  o’tkaziladigan  fandir.  

Qadimiy  Yunon  so’zi  «atletika»  o’zbek  tilida  «kurash»  mashq  degan  ma’noni 

bildiradi.  Kadimiy  Yunonistonda  kuchlilik  va  chakkonlkda  musobaqalashgan 

kishilarni  atletlar  deb  atar  edilar.  Hozirda  esa  jismoniy  kamolotga  yetgan  kuchli 

odamlarni atlet deyiladi.  

 

Yengil  atletika degan  nom shartli bo’lib sirtdan  qaraganda,  yengil  atletika 

mashqlarining  og’ir  atletika  mashqlariga  nisbatan  yengil    tuyulishigagina 

asoslangan.  Ayrim  mamlakatlarda  yengil    atletikani  «atletika»  Fransiyada  yoki 

yo’lka maydondagi mashqlar AQSH Angliyada deb ataydilar.  

Yengil    atletika  besh  bo’limdan,  yo’rish,  Yugurish,  sakrash,  uloqtirish  va  kun 

kurashdan iborat bo’lib, ularning har qaysisi ham xilma-xil turlarga bo’linishi.  

 

Bo’lim   Turlar 

Turlarning xillari 

Variantlar  va 

masofa 

Yosh guruhlari va musobaqalarga 

kiritiladigan turlar. 

E

rk

ak

la

r 

A

y

o

lL

a

r 

 

K

a

tt

a 

y

o

sh

d

a

g

i 

o

’s

m

ir

la

r 

 

K

ic

h

ik

 y

o

sh

d

a

g

i 

o

’s

m

ir

la

r.

  

O

’g

’i

l 

b

o

la

la

r 

Q

iz

 b

o

la

la

r 

 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

Yurish 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yugu 

rish 

 

Sportcha 

yurish  

 

 

 

 

 

 

 

Tekis 

Yugu 

rish 

 

Stadion  yo’lkasidan 

yurish  

 

 

 

 

 

Yo’lda 

shosseda 

shahar 

ko’chasida 

so`qmoq  yo’lda  va 

hakoza. 

Qisqa 

masofaga Yugurish. 

 

3 km  

5 km 

10 km  

20 km 

50 km 

1 

soat 

mobaynida 

 

20 km  

30 km 

50 km 

30 metr  

60 metr  

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tabiiy 

sharoitda 

Yugurish 

 

 

 

 

 

To’siqlar 

osha 

Yugurish  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Estafetali 

Yugurish 

 

 

 

 

 

O’rtacha 

masofalarga 

Yugurish 

 

 

 

O’zoq  masofalarga 

Yugurish  

O’ta 

 

uzoq 

masofalarga 

Yugurish 

 

Vaqtboy Yugurish  

 

Ochiq 

joyda 

Yugurish 

 

 

 

 

 

 

 

Katta 

yo’lda 

Yugurish 

 

Yugurish yo’lkasida 

govlar 

osha 

Yugurish 

 

 

 

Uzoq 

masofaga 

to’siqlar 

osha 

Yugurish 

 

 

qisqa 

masofalarga 

Yugurish 

 

O’rta 

masofalarga 

Yugurish 

 

 

 

Aralash 

masofalarga 

Yugurish 

 

 

 

100 metr  

200 metr 

400 metr  

500 metr 

800 metr  

1000 metr 

1500 metr 

2000 metr 

 

3000 metr 

500 metr 

10000 metr 

20000 metr 

25000 metr 

30000 metr 

23000 metr 

1 

soat 

mobaynida 

 

300 m 

500 m 

1 km 

2 km 

3 km 

5 km  

8 km  

14 km 

 

 30  km  gacha 

marofon 

YUgo’rish  

80 metr   

100 metr 

110 metr  

200 metr  

300 metr 

400 metr 

 

1500 metr 

3000 metr 

 

 

 

4x50 metr 

4x100 metr 

4x200 metr 

4x400 metr 

5x500 metr 

3x800 metr 

4x800 metr 

5x1000 m 

10x1000m 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uloqtiris

h 

 

 

 

Ko’pko’

rash  

 

 

 

 

 

Yugurib 

kelib 

sakrash 

vertikal 

to’siqOsh

a 

gorizantal 

to’siq 

Osha 

sakrash 

turgan 

joyda 

sakrash 

Bosh 

ortidan 

boshlab 

uloqtirish 

aylanib 

uloqtirish 

irkitish  

Balandlikka  

 

 

 

 

 

 

Uzunlikka  3  hatlab 

sakrash  

 

 

 

 

 

Granata  

 

Nayza 

 

Disk bosqon Yadro 

 

 

Uch ko’rash   

 

 

 

 

 

 

Turt ko’rash  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Beshko’rash  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4x1500 m 

400x300 

x200x100 m 

shahar 

bo’ylab 

istalgan 

masofalarga 

istalgan 

variantda 4 xil 

usulda  langar 

cho’p bilan  

 

3 xil usulda 

 

 

 

 

 

500 gramm 

700 gramm 

600 gramm 

800 gramm 

2 kg 1,5 k  

7 kg 257gr 

6 kg 5 kg  

4kg 3 kg 

100m Yadro 

4kg 

Balandlikka 

o’zunlikka 

Yadro  5  kg 

100 metr  

100 

m 

o’zunlikka 

disk  nayza  80 

m 

g/o 

balandlikka 

100  m  Yadro 

o’zunlik 

tup 

150 

gr 

balandlik 

kross 300m 

60m 

100m 

o’zunlikka 

granata  500gr 

balandlikka 

kross  500  m 

100m 

o’zunlikkka 

Yadro  5  kg 

balandlik 

kross 

800m 

---

 

 

 

 

 

Olti ko’rash  

 

 

 

 

 

 

Sakkiz ko’rash 

 

 

 

 

 

 

 

O”n ko’rash  

balandlik 

nayza 

200m 

disk 

1500m 

80mg/o  Yadro 

balandlik 

o’zunlik  

 

200 

m 

3/2kunda 

100m  Yadro 

o’zunlikka 

110g/olangar 

cho’p 2 kunda  

100m o’zunlik 

disk  balandlik 

100mg/o 

langar  cho’p 

nayza  800  m 

2kunda  

100m o’zunlik 

disk  balandlik 

400  m  100m 

g/o 

langar 

cho’p 

nayza 

1500 

m 

2kunda