|
Tayanch bilimlar:qon, qon plazmasi, shaklli elyemyentlari,eritrotsitlar, lyeykotsitlar, trombotsitlar, qonning ivishi.
Mashg’ulot uchun zarur matyeriallar: ko’rgazma, tarqatma matyeriallar: probirkada yangi hayvon qoni; qonning plazmasi, hujayraviy elyemyentlarini aks ettiruvchi o’quv jadvallar,pryezyentatsiyalar; odam va uning salomatligi darsligi, dasturi, uslubiy adabiyot; pryedmyet va yopqich oynalar,mikroskoplar, odam va baqa qonining mikroskopik pryeparatlari, pipyetka, nashtar.
Ishning borishi.
1-ish. Talabalardan qon mavzusi bo’yicha uy topshiriqlari bajarilishi so’raladi. Buning uchun: a) qon,qon aylanish tizimi mavzusi bo’yicha dastur talabalari; b) bu talabalrni darslikda inkosi; v) qon va qon aylanish mavzusidagi asosiy tushunchalar; g) qon, qon aylanish tizimi mavzusining o’qitishning ta’lim va tarbiya maqsadlari; d) mazkur mavzuga kirgan darslar tizimi kabi savollarga ulardan javoblar olinadi. Javoblardan qisqa xulosalar chiqariladi. YAngi o’rganiladigan “Qonning tarkibi”mavzusi e’lon qilinib, uning maqsad, vazifalari tushuntiriladi.
2-ish. Talabalarga odam va uning salomatligi fani dasturi, darsliklari, amaliy ishning bajarish yuzasidan yo’riqnoma tarqatib byeriladi.
Yo’riqnomaga ko’ra: 2.1. Talabalar “Qonning tarkib” mavzusini o’rganib undagi asosiy masalalarni daftarlariga yozib olishadi.2.2. Ushbu mavzuning dars ryejasi va konspyekti tuziladi.2.3. Talabalar tuzgan dars ryeja va konspyektlari muhokama qilinib unga zarur qo’shimchalar kiritiladi. 2.4. Darslikdagi odam va baqa qoni tuzilishini o’rganish bo’yicha laboratoriya mashg’uloti uchun byerilgan yo’riqnoma bilan tanishiladi. 2.5.Byerilgan tarqatma matyeriallar vositasida mazkur laboratoriya mashg’ulotini bajarish uchun talabalar gruhlari tashkil qilinadi. 2.6. Yo’riqnomaga muvofiq odam va baqa qonini o’rganish uchun vaqtinchalik pryeparat tayyorlanadi.
Odam qonidan vaqtinchalik pryeparat qilish uchun tozalangan pryedmyet va qoplag’ich oynalar, igna, spirt, paxta, yod eritmasi, spirt lampasi kabilardan foydalaniladi.
Ko’rsatkich yoki bosh bormoq spirt bilan xo’llangan paxta bo’lagi bilan artiladi. So’ngra shu joy spirt lampasida qizdirilgan va spirt bilan artilgan igna bilan tyeshiladi. Dastlabki chiqqan qon tomchisi artib tashlanib kyeyingi tomchi buyum oynasiga yopg’ich oyna yoki boshqa pryedmyet oynasi chyekkasi bilan tyekis qilib qon surkab borilib, qoplagich oyna bilan byerkitiladi. Natijada pryedmyet oynasida qonning yupqa surtmasi paydo bo’ladi.
Tayyorlangan vaqtinchalik pryeparat mikroskopning kichik ob’yektivida kuzatiladi. Unda qizg’ish, juda ko’plab mayda sharchalar ko’rinadi. Bu sharchalarni darslikdagi odam qonining tuzilishi rasmiga taqqoslab o’rganiladi. So’ngra, pryeparatni katta ob’yektivda ko’rilib uning shakli, yadrosi yo’qligi o’rganiladi. Pryeparatdagi odam qoni tuzilishining rasmi daftarga chizib olinadi.
Navbatdagi ish baqa qonini tayyor mikroskopik pryeparatini o’rganishga qaratiladi. Buning uchun:
A) mikroskopni ishga xozirlanadi;
B) mikroskopga baqaning qonining tayyor pryeparati qo’yiladi;
V) mikroskopda baqa qonidagi eritrotsitlar darslikdagi rasmga taqqoslab topiladi, eritrotsitlaridan bir nyechasining shakli daftarga chizib olinadi.
G) baqa qoni eritrotsitlaridagi yadro darslikdagi baqa eritrotsiti rasmiga taqqoslab topiladi;
D) baqa eritrotsitidagi yadro va uning shakliga e’tibor byerilib, uning rasmi daftarga chiziladi.
Z) odam qoni eritrotsilari va baqa qoni eritrotsitlari o’zaro taqqoslanadi. Bunda har ikkala qondagi eritrotsitlarning o’xshashlik va farqlari (kattaligi, shakli, yadrosi bor yo’qligi kabilar) tadqiq qilinadi.
I) baqa va odam qonidagi eritrotsitlar orasidagi farqlar bo’yicha xulosalar chiqariladi. Odam eritrotsitlari pryeparatda nihoyatda ko’pligi, yadrosi yo’qligi, shaklini baqa qonidagi eritrotsitlardan kyeskin farqlanishi to’g’risida fikr olmashiniladi.
Z) o’qtituvchi talabalar bajargan ishalari. Ishga munosabatlari, mikroskopda ishlash, pryepart tayyorlash, pryeparatni tadqiq etishdagi faolliklari, malakalariga qarab ular ishini qisqa tavsiflab ryeyting ballari byeradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
