O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti mashinasozlik fakulteti


 Tik nishablik va balandliklarda harakatlanish qoidalari



Download 5,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet75/147
Sana02.08.2021
Hajmi5,14 Mb.
#136361
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   147
Bog'liq
yol harakati qoidalari

 
4. Tik nishablik va balandliklarda harakatlanish qoidalari 
Qiyaliklarda  avtomobillarning  tik  og`irlik  kuchi  pastga  qarab  tik  yo`nalishda  va 
nishablik  tomon  yo`nalgan,  tashkil  etuvchilarga  ajraladi.  Nishablik  tomonga  yo`nalgan 
og`irlik kuchining bir qismini tashkil etuvchi kuch shu yo`nalishda ketayotgan avtomobilning 
harakatlanishini  tezlashtiradi.  Nishablik 
darajasi  (h)  yuqori  bo`lmasa,  u  xavf 
tug`dirmaydi,  balki  haydovchiga  moyil 
keladi.  Lekin  nishablik  darajasi  (h)  ortib, 
yo`l  uzaygan  sari  bu  kuchning  ta`siri 
oshadi va harakat- lanish xavfsizligiga aks 
ta`sir  etib,  avariya  holatiga  olib  kelishi  mumkin.  Ayniqsa,  tezlik  (tezlanish)  oshib  ketishi 
natijasida tajribasiz yosh haydovchilar qiyaliklarda tez-tez tormoz beradilar. Bu esa, tormoz 
kolodkalarini  qizib,  ishdan  chiqishiga  olib  keladi,  bu  muqarrar  falokatdir.  Dovonlarda  va 
uzoq;  tik  nishabli  yo`llarda  to`xtatish  tizimi  ishlamay  qolgan  transport  vositalari  o`z 
harakatini  to`xtatish  uchun  5.40  belgisi  bilan  belgilangan  (falokatli  holatlar  uchun 
mo`ljallangan)  yo`lga  kirishlari  kerak.  Bu  maxsus  qoplamali  yo`l  transport  vositalarini 
xavfsiz to`xtatish uchun mo`ljallangan (YHQ. 20.2). 
Davlat standarti (GOST 2345-85)da ko`rsatilishicha, tik nishablik va balandliklarda 
xavfsizlik  koeffitsiyenti  0,6  dan  kam  bo`lsa,  bu  joylarda  1.13-»Tik  nishablik»,  1.14-»Tik 


 
100 
balandlik» belgilari o`rnatiladi. Biror to`siq sababli yo`lning torayib qolgan joylari bo`lsa, 
nishablikka  tomon  harakatlanayotgan  transport  vositasi  haydovchisi  ro`parasidagiga  yo`l 
berishi kerak (YHQ. 20.1). 
Tik nishablik (1.13) belgisi o`rnatilgan qiyalik joylarda nishablik tomon yo`nalgan 
transport vositasi og`irlik kuchi ta`sirida tezlashib, uni boshqarishda katta xavf tug`iladi. Yo`l 
sharoitiga nisbatan yuqori bo`lgan tezlikda haydovchi avtomobilni boshqara olmay avariya 
sodir  etishi  mumkin.  Shuning  uchun  haydovchi  1.13  belgisi  o`rnatilgan  qiyaliklarda 
avtomobilning uzatmasi yoki ulashish mexanizmini ajratmagan holda harakatlanishi lozim 
(YHQ.  20.3).  Bu  holatda  nishablik  tomonga  yo`nalgan,  og`irlik  kuchi,  yurgizgichga  aks 
ta`sir etib, avtomobil harakatini sekinlashtiradi. 
Nishablik  tomon  yo`nalgan  og`rlik  kuchi  balandlik  tomonga  ko`tarilayotgan 
transport  vositasi  yo`nalishiga  teskari  bo`lib,  uning  harakatlanishiga  aks  ta`sir  etadi.  Tik 
balandlik  tomon  harakatlanayotgan  avtomobil  qo`shimcha  qarshilikni  yengishi  kerak. 
Haydovchi  yo`l  sharoiti,  balandlik  darajasi  va  avtomobilning  dinamikasini  hisobga  olishi, 
zarur bo`lsa, balandlikning oxirigacha to`xtamasdan yetib olishi maqsadga muvofiqdir. 
 
 
 

Download 5,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish