|
Tilshunoslik asoslari:
til haqidagi fanning predmeti. Tilshunoslik fanining boshqa tabiiy va ijtimoiy fanlar bilan aloqasi. Tilning mohiyati va vazifalari. Til va jamiyat, til va millat. Til tizimi va tuzilishi, uning sathlari, birliklari va ularning namoyon bo‘lish qonuniyatlari. Tilning paydo bo‘lish nazariyasi. Yozuvning asosiy taraqqiyot davrlari. Alfavit. Tilni o‘rganish metodlari. Qiyosiy-tarixiy metod haqida tushuncha. Jahon tillari tasnifi. Jahon tillarining genialogik va tipologik tasnifi.
Umumiy tilshunoslik:
tilshunoslik asoslari va umumiy tilshunoslik. Tilshunoslik tarixi: qadimgi Xitoy va Hindistonning tilshunosligi, Grek va Rim tilshunosligi, Arab tilshunosligi, Yevropa uyg‘onish davridagi tilshunoslik. Qiyosiy-tarixiy tilshunoslik va uning oqimlari. Markaziy Osiyoda tilshunoslik. Tilshunoslikning hozirgi zamon maktablari va yo‘nalishlari, ularning nazariy asoslari. Til tizimi va tuzilishi. Til va axborot. Tilni o‘rganish metodlari.
Qirg‘iz tili praktikumi:
qirg‘iz tili normativ grammatikasining predmeti, maqsadi va vazifalari. So‘zning fonetik, leksik va grammatik tahlili. Orfoepik va imloviy xatolarni aniqlash va ularni bartaraf etish yo‘llari. Og‘zaki va yozma nutqda grammatik xatolar va ularni bartaraf etish. Punktuatsiya, punktuatsion xatolar.
Hozirgi qirg‘iz adabiy tili:
hozirgi qirg‘iz tili kursining maqsad, vazifalari va tuzilishi. Qirg‘iz tilining ijtimoiy vazifa, davlat tili ekanligi. Qirg‘iz tili – turkiy tillardan biri. Adabiy til. Qirg‘iz tilining fonetik va fonologik tizimi. Nutq apparati, tilning artikulyatsion bazasi, nutq tovushlari va fonema, fonemalarning variatsiya va variantlari, unli va undosh fonemalar klassifikatsiyasi, nutq tovushlari talaffuzidagi fonetik xususiyatlar, bo‘g‘in, urg‘u.
Orfoepiya haqida tushuncha. Alohida tovush va so‘zlarning hamda o‘zlashgan so‘zlarning talaffuz qoidalari. Nutq madaniyatining shakllanishida orfoepiyaning roli va o‘rni. Harflar, alfavit, grafemalar. Qirg‘iz orfografiyasining prinsiplari, orfografiya qoidalari. Orfografiya va transkripsiya, orfografiya va transliteratsiya, orfografiya va punktuatsiya, orfografiya va orfoepiya. Qirg‘iz yozuvlari tarixi.
Leksikologiya, frazeologiya va leksikografiya. Leksikologiya – qirg‘iz tilshunosligi bo‘limlaridan biri. Qirg‘iz tilining lug‘at tarkibi. Lug‘at tarkibining asosiy birliklari va taraqqiyotining qonuniyligi. So‘zning semantik tuzilishi. Leksik ma’no turlari. Omonim, sinonim, antonim va ularning turlari. Omonim va uning yondosh hodisalarga munasabati. Lug‘aviy birliklarning tarixiy, zamonaviy, semaseologik, ekspressiv nuqtai nazardan tavsifi, qirg‘iz tili lug‘at tarkibini boyitish usullari.
Frazeologik birliklarning semantikasi va strukturasi. Frazeologik birliklar komponentlarining semantik birikuvchanlik darajasiga ko‘ra klassifikatsiyasi. Frazeologizm va so‘zlarning o‘zaro aloqasi, ularning umumiy va farqli tomonlari, til va nutqdagi o‘rni.
Leksikografiya, lug‘atlarning turlari; lug‘at tuzishning prinsiplari. Qirg‘iz leksikografiyasi tarixi.
Morfema va uning turlari: o‘zak, affiksal, sodda, murakkab, monofuksional, polifunksional so‘z o‘zgartiruvchi, forma yasovchi, kategorial va nokategorial. Tarixiy va zamonaviy nuqtai nazardan o‘zak va affikslar. So‘zlarning morfemik tahlili. So‘z tarkibida morfemaning o‘rni va roli.
So‘z yasalish – yangi leksik birliklarning paydo bo‘lishi sinxrom va diaxron so‘z yasalish. So‘z yasalishining turlari: fonetik, leksik-semantik, affiksal, kompozitsion. Yasama so‘zlarning strukturasi. So‘z yasovchi o‘zak, so‘z yasovchi affiks. Affiksoitlar. So‘z turkumlarining yasalishi. Otlar, sifatlar, ravishlar, fe’llarning yasalishi.
Grammatik ma’no, forma, kategoriyalar; kategorial va funksional formalar.
Qirg‘iz tilida so‘z turkumlarining ajratilish prinsipi. Ot va uning leksik va grammatik xususiyatlari. Otning ichki kategoriyalari. Sifat. Sifatning leksik-grammatik xususiyati, ichki kategoriyalar. Son va olmosh va ularning ma’no turlari. Fe’l, uning grammatik kategoriyalari va funksional formalari. Fe’llarning tuslanish. Ravish va uning ma’no turlari. Ko‘makchilar, ularnig grammatik va funksional xususiyatlari. Modal so‘zlar, undovlar, mimemalar va ularning xususiyatlari.
Sintaksis aspektlari: formal, kommunikativ va semantik tomoni. Sintaktik birliklar va qirg‘iz tilining grammatik ma’no ifodalash vositalari. Sintaktik aloqa turlari. Ergash aloqalarining turlari. So‘z birikmasi va uning turlari. Sodda gap va uning struktur va semantik belgilari. Gapning ifoda maqsadiga ko‘ra turlari. Gapda paradigma va sintigma tushunchasi.
Gap bo‘laklari va ularning turlari. Gap bo‘laklarining tartibi. Gapning uyushiq va ajratilgan bo‘laklari. Bir bosh bo‘lakli gaplarning struktur-semantik turlari. Undalma, kirish so‘zlar, kirish konstruksiyalar (birikmalar). Qo‘shma gaplarning struktur-semantik turlari. Ko‘chirma va o‘zlashtirma gap. Punktuatsiya, tinish belgilari sistemasi va ularning funksiyalari. Sintaksis va punktuatsiya. Matn sintaksisi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
