O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

 
RESPIRATOR SINTISIAL INFEKSIYA (RSI) 
Nafas a‘zolarining pastki qismlarini zararlanishi bilan kechadigan o‗tkir 
yuqumli kasallik bo‗lib, u emizikli ayollar va yosh bolalarda ko‗pincha 
bronxopnevmoniya va pnevmoniya rivojlanlanishi bilan kechadigan kasallik. 
Etiologiyasi. 
1956 yil D.Moris tomonidan shimpanzelar orasida rinit 
epidemiyasi vaqtida ajratib olingan virus, keyinroq 1957 yil R.Chenok 
pnevmoniya bilan kasallangan bolalardan shunga o‗xshash virus ajratib oldi. RS-
infeksiya virusi Pneumovirus avlodi, Paramyxoviridae oilasiga, tarkibida RNK 
saqlaydigan viruslarga kiradi. Viruslar tashqi muhitga chidamsiz bo‗lib, efirning 
30% li 
eritmasi bilan ishlanganda parchalanib ketadi. Qizdirilganda, 
dezinfeksiyalovchi vositalar ta‘sirida tezda halok bo‗ladi. 
Epidemiologiyasi
. RS-infeksiya virusi havo-tomchi yo‗li bilan yuqadi. 
Kasallik juda yuqumli bo‗lib, kasal odam, virus tashuvchilar infeksiya manbai 
xisoblanadi. Bu kasallikka moyillik go‗dak bolalarda yuqori bo‗lib, ularning 
kasallanishi asosan qish-bahor oylarida kuzatiladi. Ona organizmidan bolaga 
platsenta orqali o‗tgan antitelolar himoya ahamiyatiga ega emasligi aniqlangan. 
Himoya mexanizmida asosan nafas yo‗lidagi shilliq qavatning mahalliy 
mexanizmlari muhimdir. Bemor organizmida o‗ziga hos maxsus antitelolar ishlab 

---

158 
chiqariladi, immunitet mustahkam emas. 
Patogenezi
. Virus nafas yo‗llari bilan shilliq qavat epiteliya hujayralariga 
o‗rnashib ko‗payadi va zararlaydi. 
Shilliq qavatning shishishi va bronxiolaning spazm bo‗lishidan nafas olish 
qiyinlashadi, natijada emfizema rivojlanadi. Shu bilan birga ikkalamchi infeksiya 
ham yuzaga kelishi mumkin. 
Klinikasi
. Inkubatsion davri 2 kundan 7 kungacha. Kasallikni kechishida 
yoshga qarab nazofaringit, bronxit yoki pnevmoniya ko‘rinishida kechishi 
mumkin. Katta yoshdagilarda tumov, faringit, aksirish bilan boshlanib, bunda 
intoksikatsiya belgilari sust rivojlangan bo‗ladi. Isitma subfebril kechadi. 
Bemorning burnidan seroz suyuqlik keladi, Bolalarda ayniqsa chaqolaqlarda 
bronxit yoki pnevmoniya shaklida kechib og‗ir holatda bo‗ladilar. Bolalar og‗izdan 
nafas oladi, chaqaloqlar juda besaranjom bo‗lib, emmay qo‗yadilar va yaxshi uxlay 
olmaydilar. O‗pka eshitib ko‗rilganda (nafas olinganda) qisqa nam xirillashlar 
eshitiladi. Burun-lab oralig‗ida sianoz paydo bo‗lib, lablarga uchuqlar toshadi. 
Ko‗krak qafasi rentgen orqali tekshirilganda o‘pka rasmni kuchayganligi, ba‘zan 
emfizema bo‗lganligi aniqlanadi. Bu kasallik katta yoshdagi bolalarda kichik 
yoshdagi bolalarga qaraganda yengilroq kechadi. Periferik qonda leykotsitlar 
mikdori o‗zgarmaydi. EChT (eritrotsitlarning cho‗kish tezligi) me‘yorida bo‗ladi.