|
_____________
_____________
_____________
SAMARQAND – 2013
3
KIRISH
ASOSIY QISM
1. Pedagogning insoniy xususiyatlari va pedagoglik kasbining mohiyati
2 . Pedagogning kasbiy xususiyatlari
3. Pedagogning shaxsiy xususiyatlari
XULOSA
ADABIYOTLAR RO’YXATI
4
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi:
Jamiyatda pedagogning tutgan o‘rni, davlatning pedagoglarga bo‘lgan
munosabati, pedagog o‘qituvchilarning iqtisodiy-ijtimoiy ahvoli o‘sha davlat,
mamlakatning kelajakdagi rivojlanish istiqbollarini belgilab beradi. Pedagog va
pedagoglik kasbi qanchalik jamiyatda yuqori mavqyega ega bo‘lsa, o‘sha
mamlakatning kelajagi ham porloq bo‘ladi.
Agarda mamlakatda bo‘lsa u davlatning porloq kelajagi, jadal rivojlanishi
haqida gap bo‘lishi mumkin emas.
Qadimda ham pedagoglarning jamiyat rivojlanishidagi yuksak o‘rnini
tushunishgan, ularning mehnatlarini qadrlashgan va buyuk so‘z bilan ustoz deb
atashgan. Ustozlar ham bundan muqaddas so‘zga munosib bo‘lishga harakat
qilishgan va o‘z kuchlari, bilimlari, aqil zakovotlarini yosh avlodga berishgan.
Jamiyatda iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va ma‘naviy munosabatlar
o‘zgarganda bu jarayonning istiqloliy rivojlanishi bevosita ta‘lim tarbiya tizimi
isloh etish bilan bog‘liq holda ko‘chib o‘tish davriga xos so‘ngi o‘n yil
mobaynidagi tajribalardan ko‘rinib turibdi.
,,T‘alim to‘g‘risidagi va kadirlar tayorlash milliy dasturi qonunlarda belgilab
berilganidik, islohatlarni muvaffaqiyatli amalgam oshirishga ma‘sul bo‘lgan
jamiyat a‘zolari birinchi galda o‘z kasbining mohir ustasi bo‘lgan pedagog kadrlar
tayorlash dolzarb vazifa bolib qolmoqda.
Bozor munosabatlarini bosqichma-bosqich amalga oshirish yo‘lida vujudga
kelayotgan ma‘naviy va moddiy qiyinchiliklarning oldini olishda hamda yuzaga
chiqish ehtimoli bo‘lgan bo‘shliq o‘rnini sog‘lom fikr, yangicha tafakkur g‘oyalari,
ilmiy bilimlar bilan to‘ldirishda pedagog – ustozning kasbiy-insoniy
munosabatlarini muhim ahamiyatga ega ekanligi hayot jarayonida o‘z isbotini
topdi. Endigi asosiy vazifa usluksiz ta‘lim tuzimida o‘quvchi va talabani faqat
o‘qitib, passiv tinglovchiga aylantirish emas, balki ta‘lim beruvchi va ta‘lim
oluvchi o‘rtasida ,,sub‘ekt-sub‘ektlari‖ munosabatlarini o‘rnatib, o‘quvchi va
5
talabani ta‘lim-tarbiya jarayonining faol ishtirokchisiga aylantirish pedagogika
fanlarining va pedagogiklarning asosiy fazifasi xisoblanadi.
I.A.Karimov: «O‘qituvchi va o‘quvchi munosabatidagi majburiy itoatkorlik
o‘rnini ongli intizom egallash juda qiyin kechayapti. O‘qituvchining bosh vazifasi
o‘quvchilarda mustaqil fikr yuritish ko‘nikmalarini hosil qilishdan iboratligini
ko‘pincha yaxshi tushunamiz. Lekin afsuski amalda tajribamizda unga rioya
qilmaymiz» -deb bejiz ta‘kidlab o‘tilmagan edi.
Ayniqsa milliy g‘oya va milliy mafkura asosida amalga oshadigan
rivojlanishga yoshlarning ongli munosabatlarini shakillantirish pedagoglar oldiga
katta mas‘uliyat yuklaydi. Shundan kelib chiqib, Prezidentimiz I.A.Karimov
yuqori malakali, zamonaviy bilimlarga ega bo‘lgan hozirgi kun talablari asolarida
fikrlay oladigan etuk kadrlarni tayorlash –ham ijtimoiy, ham iqtisodiy
muommolarimizni hal etishning kaliti hisoblanadi-deb alohida uqtirib o‘tgan.
Sharqona kasbiy- insoniy munosabatlarni shakillanishi axloqiy tarbiya bilan
chambarchas bog‘liq bo‘lib, uning ma‘naviy asosi xususida birinchilar qatorida
allomalar, Xos Xojib va Alisher Navoiy tomonidan fikr yuritilgan. Bo‘lajak
pedagoglarda kasbiy madaniy insoniy xususiyatlarining shakillanishida boy
ma‘naviy merosimiz asoslari Koshifiy Abdulla Avloniy va boshqa kabi
allomalarimizning ulkan merosini o‘rganish hamda amalga tadbiq etish bugunning,
ayniqsa pedagogika faning dolzarb vazifasi hisoblanadi.
Ushbu muommoning ijtimoiy pedagogic mohiyati N.Abdukarimov,
M.Achilov, M.Ashurov, N.Shodiyev, M.Qurbonov va boshqalarning ilmiy
izlanishlarida o‘z ifodasini topgan.
Ammo ko‘rib chiqilgan tadqiqot ishlarida bo‘lajak pedagogning kasbiy
madaniy va insoniy munosabatlarini shakillantirishi muammosi to‘laligicha o‘z
echimini topgan deb bo‘lmaydi. Shu vaqtga qadar ,,Kadrlar tayorlash Milliy
dasturida belgilab berilgan‖ mehnat bozoriga xos munosabatlarida tarbiyachi-
o‘qituvchi pedagogning o‘rni vazifasi, kasbiy insoniy xislatlari etarlicha
aniqlanmagan iqtisodiy va ijtimoiy munosabatlar echimida sharqona kasb
madanyatining mohiyati etarli ilmiy asosda echilmagan. Bo‘lajak pedagog- talaba
6
erkin shaxs sifatida munosabatlar olamida o‘zining kasbiy - madaniy, insoniy
mavqeyini to‘liq anglab olish imkloniyatiga qodir emas. O‘z echimini kutayotgan
bu masalalar muommoning dolzarbligini belgilaydi.
Shundan kelib chiqib, ushbu muommoning qo‘yilishi va ilmiy jihatdan hal
etilganligiga ko‘ra kurs ishining mavzusi ,,O‘qituvchining shaxsiy va kasbiy
xususiyatlari‖ deb bilgilanadi.
Kurs ishining maqsadi pedagogning insoniy ahloqiy sifatlari kasbiga oid
ko‘nikma va malakalarning mohiyatini asoslab berishdan iborat.
Kurs ishing maqsadidan kelib chiqqan holda qo‘ydagi vazifalar belgilanadi:
1. Pedagogning kasbiy-insoniy xususiyatlarini nazariy – metodologik va ijtimoiy
mohiyatini asoslash.
2. Tahlillar asosida bo‘lajak pedagogda shakillanishi lozim bo‘lgan ijobiy
hislatlar tizimini aniqlash.
3.
Pedagogning kasbiy, madaniy, insoniy xususiyatlarini takomillashtirish
bo‘yicha ilmiy-amaliy, uslubiy tavsilotlar ishlab chiqish.
Kurs ishining metodologik asosini milliy g‘oya va milliy mafkura bo‘yicha
O‘zbekiston
Respublikasining
Farmonlari,
O‘zbekiston
Respublikasining
Konstitutsiyasi, ,,Ta‘lim to‘g‘risida‖ Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi qonunlari
buyuk allomalarining ilmiy nazariy ta‘limotlari va boshqalarni tashkil etadi. Kurs
ishining tadqiqot uslublariga falsafiy, pedagogik psixologik adabiyotlarni nazariy
o`rganish hamda tahlil etish, og`zaki va yozma so`rovnomalar o`tkazish; ilg`or
pedagogik tajribalarni o`rganish: pedagogik tajriba: olingan ilmiy pedagogik
ma‘lumotlarni tahlil kilish kiradi. Kurs ishining bosqichlari:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
