O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti «Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish»

Organik o’g’itlar va trixoderma zamburug’ini qo’llashning tuproqdagi mikroorganizmlar faoliyatiga ta’siri (1 g quruq tuproqda ming/dona),(N.Sohadinova,2013)

Tajriba variantlari	Bakteriyalar		Zamburug’lar		Aktinomtisitlar
	Chigit ekish oldidan 20.IV	Mavsum oxirida 20.IX	Chigit ekish oldidan 20.IX	Mavsum oxirida 20.IX	Chigit ekish oldidan 20.IX	Mavsum oxirida 20.IX
Kuzgi shudgor nazorat	1800	9500	35,0	29,9	340	900
Kuzgi shudgor trixoderma	1900	9800	34,2	37,4	180	1700
Shudgor + go’ng	3100	22500	39,0	37,6	540	2030
Shuagor + go’ng + trixoderma	3000	32200	30,4	41,8	570	2300
Siderat	5500	44200	48,0	49,3	1010	2560
Siderat + trixoderma	5700	46100	50,0	60,4	1030	3450

Masalan, siderat o’g’iti tuproqqa haydalgan va trixoderma lignorum berilgan variantlarda mavsum oxirida 1 g quruq tupoqdagi trixoderma miqdori 10,8 ming donani tashkil etgan bo’lsa, go’ng va trixoderma berilgan variantda 8,8 ming dona nazorat variantda esa bor yo’g’i 2,6 ming donani tashkil etdi. Trixoderma sonining mavsum oxirida kamaymay oshib borishi quyidagicha mulohaza qilinadi.Tuproqda yetarlicha organik o’g’itning bo’lishi trixoderma zamburug’i faoliyatini jadallashtiradi. Natijada tuproqdagi V.dahliaye zamburug’ining

faoliyatini susaytirib g’o’zada so’lish kasalligining paydo bo’lishini bir muncha muddatga kechiktiradi. Bu davrda esa g’o’za yetarlicha hosil to’plab olgan bo’ladi. Variantlar bo’yicha mikroorganizmlar faoliyatining jadal ortishi tuproqning agrofizik agroximiyaviy holatining yaxshilanishiga imkon yaratadi. Haydov qatlamidagi gumus miqdori mavsum oxirida 0,07-0,05 %, tuproq tarkibidagi azot,fosfor va kaliy miqdorining ham sezilarli oshishi kuzatiladi.

Tuproqda o’simlik uchun ozuqa rejimining yaxshilanishi g’o’zaning o’sib rivojlanishidagi ijobiy farqlarga sabab bo’ladi. Nazorat variantda bosh poyaning balandligi 82,3 sm bo’lgan bo’lsa, organik o’g’itlar va trixoderma uyg’unlashgan holda berilgan variantlarda85,6-85,9 sm ekanligi qayd etildi. Xuddi shunday qonuniyat simpodial shox soni va meva elementlari hosil bo’lishida ham kuzatiladi.

Tajribaning barcha variantlarida g’o’zaning hosildorligi, nazorat variantga nisbatan sezilarli oshganligi qayd etildi. Eng yuqori hosildorlik organik o’g’itlar va trixoderma zamburug’i uyg’unlashgan holda berilgan variantlardan olindi. Bu variantlardan olingan qo’shimcha hosil nazorat variantga nisbatan 0.50 - 0.54 tonnani, iqtisodiy samara esa 170 – 180 % ni tashkil etdi.