O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

Boshimdin cltibon may nash’asi xush,
Berib yuz she’r bahri tundu* purjush*. (*tund - achchiq, g a z a b li;
usov, sarkash, sho'x;*purjush — maj. zavqli, shod, hayajonli.)
Mubarro* bo‘lubon dinu dunyo g'amidin, (*mubci>ro - xoli, ozod,
hiron narsaga yo 'liqmagan)
Chiqib ya’ni takalluP olamidin. (*takalluf - qiynalish, kulfatga
vo jiqish; hashamat, bezak)
369

---

Ko‘ngulda jilva berib xo‘blarni,
Sog‘inib ertagi mahbublarni.
Demak, may (ilohiy fayz)dan sarxushlik, paym on a (ishq)ga in —
tiqlik kitobning yozilishiga sabab bo‘lgan.
Y o‘lda bir sohibajolga ro‘baro‘ bo‘lgani bobida bir mahbubaga
y o ‘liqib, uning go‘zalligiga mahliyo bo‘lgani, u bilan qilgan mubohasa-
lari hikoya qilingan.
Munosabatning boshlanishi va mahbubaning noma yozgani bobida
mahbubaning ishqida goh xud, goh bexud bo‘lgani, ba’zan o ‘zi bilan
o ‘zi so'zlashadigan bo‘lib qolgani, uning firoqidan o ‘ziga o‘zi shikoyat
qilgani, oxiri, mahbubaning ishqida kuyib-yongan oshiq saboga: “Men
- oshiqning tilidan noma yetkazsang, o ‘sha oyning manzilidan meni xa­
bardor qilsang”, deb iltimos qiladi. Sabo uning iltimosiga bajonidil rozi
bo‘ladi. Shundan keyin oshiqning sabo orqali ma’shuqaga yozgan bi­
rinchi maktubi keladi.
Asar o'nta nomadan iborat boiib , Xorazmiyning “Muhab-
batnoma”siga hamohang usulda yaratilgan. Ammo asaming o ‘ziga xosli-
gini ko‘rsatadigan dalillar borki, bular “Dahnoma”ning o ‘zbek adabiyoti
tarixidagi o‘mini belgilaydi. Jumladan, “Muhabbatnoma”da asaming
oxirida fard bcrilgani holda, “Dahnoma”dagi har bir nomada oshiq yoki
ma’shuqaning nomasidan so‘ng g ‘azal, so‘ngra fard berilgan. Birinchi