O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti

 
 
Miyelit (
grekcha 
myelon
– orqamiya
) – 
orqamiyaningo‘tkiro‘choqliyallig‘lanishi. 
Birlamchivaikkilamchimiyelitlarbor. 
Birlamchimiyelitlar
nineyrotropviruslar 
(gerpes, 
xoriomeningit, 
poliomiyelit) 
chaqiradi, 
ikkilamchimiyelit
larbirqanchainfeksiyalarkechishiniqiyinlashtirishimumkin 
(gripp, 
qizamiq, 
ichburug‘, 
tif, 
pnevmoniya). 
Umurtqatravmasida, 
og‘irzaharlanishlardahamikkilamchimiyelitrivojlanishimumkin. 
Kasallikdaorqamiyako‘ndalangivayaqinatrofdagisegmentlarzararlanadi. 
Kam 
hollarda 
disseminirlangan miyelitlar uchraydi, bunda bir nechta o‘choqlar orqa miyaning turli sohalarida 
joylashgan bo‘ladi. Jarayonga bosh miya moddasi qo‘shilsa, 
ensefalomiyelit
, periferik nervlar 
qo‘shilsa, 
miyelopoliradikulonevrit 
rivojlanadi.
 
Klinikasi.
Birlamchi miyelitlar o‘tkir rivojlanadi, ikkilamchi miyelitlar o‘tkir yoki o‘tkir 
osti kechadi. Holsizlik, lixoradka, kaltirash, mushaklarda og‘riq fonida o‘rab oluvchi xarakterdagi 
og‘riqlar paydo bo‘ladi. Bir necha soat yoki 1-2 sutkadan so‘ng bularga o‘choqli simptomlar 
qo‘shiladi – muchalarning paralich yoki parezlari. Yuqori bo‘yin sohasi zararlanganda, tetraparez 
yoki tetraplegiya, ba‘zan hiqichoq, hafas ritmining buzilishi va hansirash rivojlanadi. Orqa miya 
bo‘yin kengligining zararlanishida, qo‘llarning sust paralich yoki parezi, oyoqlarning spastik 

---

409 
paralichi, ko‘krak qism zararlanishida pastki spastic paraparez yoki paraplegiya kuzatiladi. Spinal 
paralich chanoq organlari funksiyalarining buzilishi bilan kechadi. O‘tkir davrda mushak tonusi 
pasaygan. Yuza va chuqur sezgi o‘tkazuvchi tipda buziladi. To‘qimalar trofikasi buzilganligi uchun 
ularda tez yotoq yaralar paydo bo‘ladi. 
Orqa miya suyuqligida limfotsitlar miqdori va oqsil oshgan. Qonda EChT tezlashgan va 
leykotsitoz. 
Davosi.
Qo‘zg‘atuvchiga qarab, yallig‘lanishga qarshi vositalar, desensibilizatsiya va 
shishga qarshi vositalar qo‘llaniladi. Tiklanish davrida vitaminlar, qon tomirni kengaytiruvchi 
vositalar, ATF, nootrop vositalar, prozerin, massaj.