O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti

1.1.2.1. Miyada qon aylanishining o‘tkinchi buzilishlari 
Miyada qon aylanishining o’tkinchi buzilishlari (MQAO’B) 
JahonSog‘liqni saqlash 
tashkilotining tavsiyasiga ko‘ra, miyada qon aylanishining o‘tkir buzilishi turi bo‘lib, 
umummiya va o‘choq simptomlari yoki ularning umumlashishi bilan kechadi. Umummiya va 
o‘choqli simptomlar MQAO‘Bda ko‘pi bilan 24 soat turadi. Agar ular bir kundan ortiq, lekin 
ko‘pi bilan 3 hafta tursa, MQAO‘Bning bunday turi kichik insult sifatida hisoblanadi.
MQAO‘B - miyada qon aylanishi o‘tkir buzilishining ko‘p uchraydigan turlaridan biri. 
Odatda bunday bemorlar poliklinikada kuzatiladi yoki ular vrachga umuman bormaydilar. Uni 
anamnezdan aniqlash mumkin. MQAO‘B patogenezida ozroq qon quyilishi yoki miya infarkti 
yotadi, u kichikroq tomirning tizilib qolishi, tromboemboliyalar, angiospazm, umumiy 
gemodinamikaning buzilishi, miyaning qon bilan ta‘minlanishi dekompensatsiyasi natijasida 
paydo bo‘ladi. МQАO‘B da miya to‘qimalarida asliga keladigan metabolik o‘zgarishlar paydo 
bo‘ladi. MQAO‘B mexanizmlarini aniqlash davolash taktikasi va kasallik prognozi uchun 
muhim ahamiyatga ega.
MQAO‘Bning ikkita asosiy klinik turi tafovut qilinadi:
9.
 
tranzitor ishemik hujum (ataka), bu miya zararlanishining 
turi, o‘choqli simptomatika 
bilan tavsiflanadi, odatda umumiy miya simptomlarisiz yoki ular sust namoyon bo‘lishi 
bilan kechadi;
10.
 
gipertonik serebral krizlar, umummiya simptomlarining 
o‘chоqli simptomlardan 
ustunligi bilan ifodalanadi, ko‘pincha o‘choqli simptomlar bo‘lmaydi ham. Ular o‘tkir 
gipertonik ensefalopatiyadan turg‘un o‘choqli simptomlar bo‘lmasligi bilan farq qiladi.
MQAO‘Bning klinik alomatlari har-xil bo‘lib, joylashishi va dissirkulyator 
buzilishlarning davomliligiga bog‘liq bo‘ladi. Takror MQAO‘B ko‘pincha insultning aynan 
o‘sha qon-tomir xavzasida rivojlanishiga imkon beradi.