O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. A. Ikramov, G. N. Davranova, A. A. Ikramova

2.
 
Fransiya ta’lim tizimining dastlabki bosqichi haqida. 
 
3.
 
Boshlang‘ich ta’lim bosqichi va uning tuzilishi. 
 
4.
 
Oliy ta’lim sohasining o‘ziga xos xususiyatlari.
 
 
 
 
 
Rasmiy nomi – Fransiya Respublikasi. Poytaxti – Parij. Hududi– 
551000kv.km.Aholisi – 61024316. Davlat tili – fransuz. Dini – katolik (90%). Pul 
birligi – evro. Fransiyada savodxonlik darajasi: umumiy savodxonlik – 99%. 
Erkaklar – 99%. Ayollar – 99%. Ta‘lim tizimiga jalb etilganlar: Umumiy soni – 15 
mln. Shundan: Boshlang‘ich ta‘lim – 6-7mln. O‘rta ta‘lim – 4,8-5 mln. Oliy va 
undan keyingi ta‘lim – 2,5-3 mln.
Fransiya jahondagi iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar ichida yetakchi 
o‘rinlardan birini egallaydi. Uning ta‘lim tizimlari ham qadimiy va boy tarixga ega.
Fransiyada ta‘lim tizimi bosqichlari:
• 
Maktabgacha ta‘lim – 2 -6 yosh
• 
Boshlang‘ich ta‘lim – 6-11 yosh
• 
O‘rta ta‘lim – 11-18 yosh
• 
Oliy ta‘lim va undan keyingi ta‘lim.
Fransiyaning butun ta‘lim tizimi uzoq tarixga ega. 2004-yil 15-martda 
yangi ―Ta‘lim to‘g‘risidagi qonun qabul qilindi. Uning o‘zgartirilishiga ta‘lim 
strategiyasida ro‘y bergan o‘zgarishlar, mamlakatning ichki, tashqi siyosatidagi 
islohotlar, yuzaga kelgan iqtisodiy sharoit, chet el pedagogikasidagi ilg‘or 
5-mavzu:
 
Fransiya ta’lim tizimining tuzilishi va uning 
asosiy xususiyatlari.
 
Tayanch soʻz va iboralar:
Onalar maktabi, boshlang‘ich ta‘lim, 
tayyorlov sinfi, elementar sinf, o‘rta sinflar, chuqurlashtirish bosqichi, 
matematika bo‘yicha, og‘zaki nutq, yozuv, o‘qish. 
Fransiyada ta’lim siyosatining olib borilishi. 

---

48 
tajribalarning mamlakat ta‘lim tizimiga kiribkelishi, o‘quv predmetlaridagi 
integratsiya va boshqalar sabab bo‘ldi.
Fransiyada ta‘limning asosiy maqsadi shaxsni har tomonlama kamol 
topishini ta‘minlash, uni mustaqil faoliyatga tayyorlash, bozor munosabatlari 
sharoitida o‘quvchilarni tadbirkorlikka, ishbilarmonlik va omilkorlikka o‘rgatish, 
shunga yarasha kasbkorga ega qilishdan iboratdir. 
Mamlakatda maktablar davlat, xususiy, oraliq maktablariga bo‘linadi. 
O‘qitiladigan predmetlar ichida fransuz tili va adabiyoti, o‘qish va yozuv alohida 
ahamiyatga molik bo‘lib, ularga ajratilgan vaqt dars tarkibining 30 foizini tashkil 
etadi. Umuman, tarkibdagi 45 foiz darslar gumanitar yo‘nalishda, qolganlari tabiiy 
fanlardir. Sinflarning o‘rtacha haftalik darslari 26 soatdan iborat, darslarning 
davomiyligi esa 60 minut, sinflardagi bolalarning o‘rtacha soni 35 - 40 ta, o‘quv yili 
5 chorakka bo‘linadi.
Boshlang‘ich sinflardagi o‘qish ertalabki va tushdan keyingiqismlarga 
bo‘linadi. Ertalab o‘quvchilar ona tilidan, tushdan keyin esa matematika va boshqa 
predmetlardan saboq oladilar. Fransiya maktablarida ona tili va adabiyoti hamda 
matematika baza predmetlari, tarix, geografiya, mehnat ta‘limi, jismoniy tarbiya 
predmetlari esa rivojlantiruvchi predmetlar hisoblanadi.
Ta‘lim tamoyillari asosi XIX asrda yaratilgan va ular hozirgi kungacha 
amal qilib kelmoqda. Ta‘lim tizimiga har yili davlat byudjetidan 64 mlrd. evro 
mablag‘ ajratiladi. Fransiyada o‘quvchilar hamda talabalar 15 mln.kishini tashkil 
qiladi, bu esa aholining to‘rtdan bir qismidir. Davlat hududida 7000 ta kollej, 2600ta 
litsey, 79 ta universitet mavjud. Ta‘lim sohasiga har yili davlat byudjetining 21% 
mablag‘i sarf qilinadi. Ta‘lim tizimi A,B,S va mustaqil zonalarga tarmoqlangan, 
lekin bir markazga bo‘ysunadi. Fransiyada o‘quvchilar hamda talabalar 15 mln 
kishini tashkil qiladi, bu esa aholining to‘rtdan bir qismidir.Davlat hududida 7 
mingta kollej, 2600 ta litsey, 79 ta universitet mavjud.Ta‘lim sohasiga har yili davlat 
byudjetining 21% mablag‘i sarf qilinadi. Ta‘lim tizimi A,B,S va mustaqil zonalarga 
tarmoqlangan, lekin bir markazga bo‘ysunadi. 
Maktabgacha ta’lim.
Fransiya ta‘lim tizimining dastlabki bosqichini maktabgacha tarbiya 
tashkil etadi. Bu maktabning ta‘limiy vazifasi: boshlang‘ich maktabga tayyorlash, 
bolalarni o‘zini namoyon qilishga o‘rgatish. Bu bosqichni ―”Onalar maktabi
” 
deb 
ham yuritiladi. Maktabgacha ta‘lim majburiy emas. Unga 2 yoshdan qabul qilinadi, 
yoshiga qarab eng kichik guruh, kichik guruh, o‘rta guruh va katta guruhlarga 
bo‘linadi. 3 yoshdan ―Onalar maktabiga borishadi.