O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. A. Omonov, T. M. Qoraliev

1.Qiymatning oddiy shakli. Qiymatning ushbu shakli natural xo‘jalik tuzumiga xos bo‘lib, mahsulotlarning ortiqchaligi vaqti – vaqti bilan vujudga kelgan sharoitda amal qilgan. Qiymatning oddiy shaklida ishlab chiqarish hajmining pastligi, yaratuvchi va oluvchining manfaatlari doimo ham bir – biriga mos kelmagan ayirboshlash jarayonida ma’lum tovarlargina ishtirok etgan.

Ushbu davrda odamlar o‘rtasida vujudga kelgan ayirboshlash munosabatlarining vujudga kelishiga ortiqcha mahsulotni buzilmasligi va turib qolmasligining oldini olishga bo‘lgan ehtiyoj turtki bo‘lgan. Masalan, bir qop don = bitta qo‘yga almashilgan va h.k. Bu jarayon ba’zi iqtisodiy adabiyotlarda “qiymatning tasodifiy shakli” deb ham ta’kidlanadi, chunki bu jarayonda asosiy e’tibor tovarning iste’mol qiymatiga qaratilgan. Asosiy maqsad tovarning qiymati emas, balki uning iste’mol qiymatiga qaratilgan.