|
Kutilayotgan natijalar:
“B” tovushi va Bb xarflarini bilib oldilar.
“B” undosh tovish ekanligini, uni so’z boshida o’rtasida oxirida kelishini bilib oldilar.
Mayda qo’l matorikasi rivojlandi.
Kerakli jihozlar:
“Bb” xarflari.
“B” tovushi bor suratlar.
“bo’g’in uchun so’z tuzing” ta’limiy o’yini uchun talimiy materyallari.
Mashg’ulot borishi:
Tarbiyachi o’rganilgan harflarni “Xarf jildi”dan o’qitadi. Ularga xos hususiyatlarini savolar yordamida eslatadi: bular qanday harflar? Ular nimalarni ifodalaydi?unli tovushlar qanday aytiladi? Ular nimalardan xosil bo’ladi? Ular nimalarni xosil qiladi? Bu xarflarning nechta shakli bor?
Bugun “B” tovushi va kata va kichik “Bb” xarflari bilan tanishamiz.
Baliq so’zida nechta bo’g’in bor? Men aytaman siz aniqlaysiz: ba-liq men shu so’zni qayta aytaman siz birnchi tovushni aytasiz: b-b-b-a-liq, xattaxtaga to’rturchak chizaman. Endi 2-tovushni toping: b-a-a-a-lip 2- to’rburchak chiziladi. 3-tovushni toping: ba-l-l-l-iq. 3-to’rtburchak chiziladi:
-baliq so’zini modeli xosil bo’ladi: bu so’zda biz tanishmagan qaysi tovush bor
(b tovushi) bugun siz B tovushi bilan tanishsiz. “B” tovushini bolalarga talafuz qildiradi.
“B” tovushini talafuz etganimizda quyidagilar sodir bo’ladi: lablar tinch holatda birikkan bo’lib, havo chiqishi bilan birdaniga ochiladi, tish tirralari orasidagi masofa va tilning holati “B” tovishidan keyin keladigan unli tovushga bog’liq bo’ladi, yumshoq tanglay ko’tarilgan va tomoqning orqa devoriga siqilgan bo’lib, burun yo’llarini yopib turadi. Havo oqimi og’izdan o’tadi, tovush boylamlari birikkan bo’ladi,va tebranib tovush hosil qiladi.
“B” tovushi qanday tovush?
Undosh tovushlar qanday rang bilan belgilanadi?
“B” undosh tovush.Undosh tovush unli bilan birga bo’gin hosil qiladi.
“B” tovushining tallafuzi o’rgatiladi. “B” tovushining so’z boshida (baliq,bo’ri,bino), o’rtasida (bo-bo,bul-bul,ta-bib),oxirida(ta-bib,To-lib) kelishi, so’zlarni, so’zlarni bo’g’inlarga bo’lib aytish, bo’g’inlardan tovushlarni ajratish,”B” tovushi so’zning qaysi o’rnida kelganini aniqlatish kabi tushunchalar beriladi.
“B” tovushi undosh tovushlar sarasiga kiradi. Chunki bu tovushni talafuz qilayotganimizda o’pkadan chiqayotgon havo og’iz bo’shlig’ida to’siqqa uchraydi. Lablar yumilib, so’hgra ochiladi. Qo’y qanday maraydi ? kabi savollar bilan bolalarning “B” tovushi haqidagi tasavvurlari oydinlashtiriladi.
Tetiklashtiruvchi mashqlar.
Oyog’imiz taq-taq-taq,
Qo’limiz chapak-chapak,
Boshimiz sarak-sarak,
Qolimizni ko’tardik.
Sekingina tushirdik
Endi ehtiyot bo’lib ,
Joyimizga o’tirdik.
Endi so’zlarni bosh va kichik B b xarflari bilan tanishtiramiz. Bosh “B” va kichik “b” ko’rgazmadan, rasmli alifbodan maxsus tayyorlangan ko’rgazmadan (bosma shakli) ko’rsatiladi.
Bosh “B” harfi ko’rsatilib ,bu harfning qanday shakli? (Bu shakli – Bosh B harfi) Bosh “B” harfi qanday yoziladi? Bu (B) qanday harf? (Bu kichik “b” harfi) Uqaysi so’zlarda yoziladi. (bolta,bini ....) Men ko’rsatgan “B b” xarflarini nimalarda o’qiysiz? Nima uchun “Bb” harflari ko’k rahgda yozilgan ? Shundan so’ng kesma “B” harflari ,,,Harf xaltaga qo’yiladi.
Bolalar uchun amaliy ish.
Tarbiyachi: Bolajonlar, kelinglar tayyor xamirdan “B” xarfini yasaymiz . Buning uchun biz “B” harfining shakliga diqqat bilan qarab xamirni shu shaklga kelga keltiramiz.
Bolalar men sizga “B” harfi haqida quvnoq she’r aytaman, diqqat bilan eshiting
Baliq suvda suzadi,
Go’shti mazza boladi .
Bodring ,banan so’zlari
“B” harfidan boshlanadi.
b harfli bo’g’in tuzish va uni o’qish. Tarbiyachi harf terish kartoni, xat taxta tagligiga yoki xat taxtaga bo, bi, ab, ib,ob bo’g’inlarini tuzib ,yozib qo’ygan bo’iadi. Uni bolalarga o’zi o’qib namuna ko’rsatadi . Bolalar bilan xo’r bolib o’qiydi. So’ng yakka -yakka o’itadi. Bunda B tovushini ichda saqlab , keyin unlini qo’shib birga o’qish lozimligini amaliy ko’rsatadi.
Shu bo’ginlar qayta bolalarning o’zlariga tuzdiriladi va o’qitiladi. Bunda tarbiyachi ba diydi va yo’llanma beradi: avval qaysi tovishni eshitayapsan? (“B”tovushini) , o’shani ‘’Harf jildi “ dan olib qo’y- “Baa” , endi oxirida qaysi tovushni eshitayapsan? ( “a”tovushni ) b harfining qaeriga “A” harfini qo’yasan?(orqasiga) Tuzgan bo’g’iningni o’qi: “Ba” (Qolgan bolalar o’z joylarida kesma harflardan foydalanib bo’g’in tuzadilar)
Shu tartibda bo, bi, ab, ib, ob, bo’g’inlari tuzdiriladi va o’qitiladi.
Kesma harflar bilan ishlash. Bolalarga kesma harflardan bo’g’in tuzdiriladi va o’qitiladi . ( Bog’inli kubiklardan foydalanish mumkin) Tuzilgan bo’g’inlardan bir nechta so’z tuzdirilib, o’qitiladi, ulardan birining bo’g’in- tovush tahlili o’tkazdiriladi. Bil , bo-bo , bi-no, bol-ta, ba-nan, ta-bib.
Mashgulotda faol qatnashgan bolalar rag’batlantiriladi.
Bolalar bilimini tekshirish va mustaxkamlash uchun savollar.
-Bugun qaysi tovush bilan tanishdik?
-U qanaqa tovush ekan? (unli yoki undosh)
-Bu tovushlar bizga nima uchun kerak?
-“B” tovushi qaysi harf bilah yoziladi?
- “B” harfining necha xil shakli bor?
-Bosh “B” harfudan qachon foydalanamiz?
Bo’g’inli kartochkalardan qanday so’zlarni tuzdik?
Do'stlaringiz bilan baham: | 
