O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vaziriligi jizzax davlat Pedagogika instituti. Jizzax filiali

II BOB. PSIXOLOGIYADA TAFAKKUR VA KIBERNETIKA.
2.1. Tafakkur haqida yaratilgan nazariyalar.
Tafakkur muarnmosi xorij psixologiyasida keng doirada tadqiq qilinib, atroflicha 
bilimlar va ma'lumotlar zahirasi to’plaiigan. Aynan keltirilgan ma'lumotlarda 
tafakkur tushunchasi turli nuqtai nazarlardan tahlil qilinadi.
Nemis faylasufi Martin Xaydeger (1889-1978) tushunish uchun o’z diqqatimizni 
qarata olsakkina blz fikrlashga o’rganamiz-deb yozadi. Uning fikricha, narsa va 
voqealarning mohiyatini tushunish, anglab yetish, inson fikrlash jarayonida muhim 
o’rin egallaydi. Tushunishni talab qiladigan narsa insonni fikrlashga undaydi. 
Tushunishni talab qiladigan narsa hech qachon biz tomonimizdan y aratilmaydi.

---

 
 
 
Intellektuai operasiyalar va ularning tarkibiy qismlarini nazariy va amaliy jihatdan 
tariflab bergan, izchil ilmiy metodlarga asoslanib, o’rganishga butun vujudi bilan 
intilgan psixologdir. Germaniyada psixologiyaning geshtaltpsixologiya yo’nalishi 
vujudga keldi.
Uning, ko’zga ko’ringan namoyondalari qatoriga X.Eraifels (1859-1932), V.KeIer 
(1887-1967), KKofka (1886-1941) va boshqalar kiradi.
Vyursburg psixologiya maktabi namoyondalaridan biri O.Zels tafakkurni 
intellektual operasiyalar harakati sifatida qabul qilgan. U o’z oidiga fikr yuritish 
faoliyatining u yokl bu jihatlari qay yo’sinda shakllanishiai kuzatish, intellektual 
faoliyat bosqichlarini ko’rsatish aqliy faoliyatning produktiv va reproduktiv 
ko’rinishidagi ziddiyatlami bartaraf qilish vazifasini qo’ydi.
murakkab jihatlardan mexanik ravishda vujudga keladi, deb tushuntirish mumkin 
emasligini eksperimental yo'1 bilan isbotiashga harakat qiidilar. Olib borilgan 
tadqiqotlami o’zlarining ustilarida o’tkazib, natijalarni ob'ektiv bo’lishiga katta 
e`tibor berganlar.
Shunday qilib, Vyursburg psixologiya maktabining namoyondasi O.Zels 
psixologiya tarixida birinchi bo’lib tafakkurni jarayon sifatida eksprementai 
metodlar bilan tadqiq qilgan.
Geshtaltchilar fikriga qaraganda, har bir psixik hodisaning mazmuni uning 
tarkibiga kiruvchi qism va elementiami birgalikda aks ettirishdan ko’lam jihatidan 
keng, mazmun jihatidan rang-barangdir, Geshtaltchilarning akslomatik xarakterga 
ega bo’igan ushbu tezisiari mazkur talimot g’oyasini ochib berishga xizmat qiladi.
Geshtalt 
psixologiyaning 
markaziy

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

24 
 
 
 
 

---

 
-
 
 
-
 
(

---

26 
 

---

27 

---

28