O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim va zirligi

18.1-rasm. Bir fazali bir elkali invertor (a) va unda chiqish kuchlanishining

shakllanishi (b)
Bir elkali AINni funksional boshqarish sxemasi KIO’ ning boshqarish sxemasiga o’xshash, faqat uning kirishiga to’rtburchak shakldagi o’zgaruvchan kuchlanish beriladi.

Kenglik-impuls rostlash (KIR) modulyasiyali boshqarish sxemasini modellash natijalari 18.2-rasmda keltirilgan. YUqoridagi ossillogrammada to’g’ri burchakli kuchlanishlar generatorining (TKB) kuchlanishi va kirishdagi kuchlanishni, pastdagi ikkita ossillogrammada esa tiristorli invertorni boshqarish signallarini ko’rish mumkin.

Odatda AIN ning boshqarish sxemasini tuzishda TBK ning chastotasini kirishdagi kuchlanishning maksimal chastotasidan o’n va undan ortiq marta kattaroq qilib olinadi

Radio qabul qiluvchi va radio uzatuvchi qurilmalarga o’xshash tarzda to’g’ri burchakli impulslar generatorining (TBK) chastotasi f_tash tashuvchi chastota va kirish kuchlanishining chastotasi modulyasiyalovchi f_modchastota deyiladi. Ushbu kuchlanishning amplituda va chastotasi kuchlanish avtonom invertori (KAI) ning chiqishidagi asosiy garmonikaning chastotasi va kuchlanishini belgilaydi.

KAI kuchlanishining birinchi garmonikasi 18.1,b-rasmda ko’rsatilgan. Uning chastotasi kirish signalining chastotasiga teng. Birinchi garmonikaning amplitudasi kirish signali va arrasimon kuchlanishlar amplitudalarining o’zaro nisbati U_{kir max} / U_AKGmaxdan aniqlanadi. Ushbu nisbatmbilan belgilanadi va modulyasiya koeffitsienti deb ataladi. Ko’rib o’tilgan modulyasiya kenglik-impuls rostlash yoki KIR modulyasiya deb ataladi.

KIR modulyasiyada invertorning chiqishidagi kuchlanish (yuklamadagi kuchlanish)ni Fure qatoriga yoyish mumkin:

(18.1)

Ushbu yoyilmaning tashkil etuvchilari odatda garmonikalar deb ataladi. CHiqish kuchlanishida faqat toq garmonikalar borligini (18.1) ifodadan ko’rishimiz mumkin. Invertor chiqish kuchlanishining (18.1) ifodaga asosan qurilgan nisbiy garmonik tarkibini xarakterlovchi grafik 18.3-rasmda keltirilgan.

Garmonikalar nisbiy amplitudalarining chastotaga bog’liqligi spektr deb ataladi. YUklamadagi tok yuklamaning parametrlariga bog’liq. Aktiv yuklamada tok kuchlanish bilan bir xil garmonik tarkibga ega bo’ladi.