O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim va zirligi

Transformatorlarni tuzilishi va ishlash prinsipi.

Elektr energiyasi manbaadan kelib kiradigan chulg’am – birlamchi chulg’am deb, energiya iste’molchisi ulanadigan boshqa chulg’am ikkilamchi chulg’am deb ataladi.

Birlamchi chulg’amga berilgan o’zgaruvchi U₁ kuchlanishdan I₁ tok va po’lat o’zak orqali yopiluvchi F magnit oqimi xosil bo’ladi. Elektromagnit induksiya qonuniga asosan o’zgaruvchan F magnit oqimi ta’sirida birlamchi chulg’amda o’zinduksiya EYUK i E₁ ni, ikkilamchi chulg’amda esa o’zaroinduksiya EYUK i E₂ ni yuzaga keltiriladi.

Agar ikkilamchi chulg’amga yuklama ulansa I₂ yuklama toki xosil bo’ladi va ikkilamchi kuchlanish U₂ ni kamayayishiga sabab bo’ladi. YUqori kuchlanishli chulg’amdagi EYUK kiymatining past kuchlanishli chulg’amdagiga nisbati transformatorlarning transformatsiya koeffitsenti deyiladi va K bilan belgilanadi.

К  ^Е1

Е<sub>2

</sub> U₁

U<sub>2

</sub> I₂

I₁

Transformatsiya koeffitsentiga bog’lik ravishdatransformatorlar kuchaytiruvchi

yoki pasaytiruvchi guruxlarga bo’linadi. A

V

ВН