O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim

Kimki 
chin yurakdan istaklarini bildirsa,
u 
albatta niyatiga
yetadi: -- dedi farishta Mim. (R. Nabiyeva “Farishta Mim sarguzashtlari”, 26-
bet) 
Masalan,
Kimda-kim
begunoh bo„lsa, 
o„sha
o„lganda albatta jannatga
tushadi. (X. To„xtaboyev “Shirin qovunlar mamlakati”, 78-bet) 
Ayrim hollarda ega ergash gap tarkibidagi nisbiy so„zshaxsga ishora
qiluvchi so„roq olmoshi bilan, bosh gap tarkibidagi nisbiy so„z esa ko„rsatish
olmoshi bilan ifodalanadi. 
Masalan,
“Shu qush
kimning 
 boshiga qo„nsa, 
o„sha 
 podsho bo„ladi”, 
– 
 
deyishibdi. (4 -sinf, “O„qish kitobi”, 10 - bet)
 
 
 
 
 
 
 

---

35 
1.2.Vositalito‘ldiruvchishaklidaginisbiyso‘zlaryordamidabog‘langan
to‘ldiruvchiergashgapliqo‘shmagaplarningxususiyatlari 
Vositali to„ldiruvchi shaklidagi nisbiy so„zlar yordamida bog„langan
to„ldiruvchi ergash gapli qo„shma gaplarda to„ldiruvchi ergash gap bosh
gapdagi jo„nalish, o„rin-payt va chiqish kelishigidagi olmoshni izohlab,
ularning ma‟nosini to„ldirib, kengaytirib, aniqlab keladi. 
Masalan,
Siz
qaysisiga
desangiz,
o„shanisiga 
uylanishga roziman.(X. 
To„xtaboyev “Shirin qovunlar mamlakati”, 76-bet) 
Yuqoridagi gapda to„ldiruvchi ergash gap tarkibidagi nisbiy so„z
jo„nalish kelishigidagi so„roq olmoshi bilan, bosh gap tarkibidagi nisbiy so„z
esa jo„nalish kelishigidagi ko„rsatish olmoshi bilan ifodalangan. 
To„ldiruvchi ergash gap tarkibidagi nisbiy so„z chiqish kelishigidagi
so„roq olmoshi bilan, bosh gap tarkibidagi nisbiy so„z esa chiqish
kelishigidagi ko„rsatish olmoshi bilan ifodalanadi. 
Masalan,
Katta idorada