O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mаxsus tа’lim

Mavzuni mustahkamlash uchun nazorat savollari:

1. 
   Maxsus fanlarni o’qitishning qanday shakllari mavjud?
   
2. 
   Darsga qanday maqsadlar qo’yiladi?
   
3. 
   O’qitishning sinf-dars shakli qanday afzallik va kamchiliklarga ega?
   
4. 
   Didaktik maqsadlar bo’yicha darsning qanday turlari mavjud?
   
5. 
   Korxonalarda o’qitish qanday tashkil etiladi?
   
6. 
   O’quv ustaxonalarida qanday mashg’ulotlar tashkil etiladi?
   
7. 
   Ishlab chiqarish korxonalariga amaliy darslar qanday tashkil etiladi?
   

5. MAXSUS FANLARNI O’QITISHNI METODLARI

Tayanch so’z va iboralar: Ta’lim metodlari, og’zaki metodlar, ma’ruza, xikoya, bahs-munozara, amaliy metodlar, ko’rgazmali metodlar, ta’lim metodlarini tanlash, interfaol metodlar.

1. Ta`lim metodlarining tasniflanishi.

Ta`lim metodi deganda ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchilarning birgalikdagi faoliyat yo’llari tushuniladi. Bularning yordamida ta’lim oluvchilar bilim,
ko’nikma, malaka, kasbiy mahoratlarni egallashga erishadilar, aqliy va jismoniy kuch va ijodiy qobiliyat rivojlanadi.
Pedagogikada ta`lim metodlarini tasniflanishiga va belgilashga bir xil yondashuv mavjud emas. “Ta`lim metodi” tushunchasining mazmunini ochish to’g’risida munozaralar hozirgi vaqtda ham davom etib kelmoqda. Ba`zi olimlar metodni belgilashda bilish manbalarining xususiyatlarini asosiy deb hisoblaydilar, boshqalari ta’lim oluvchilarning tafakkuridagi ijodiy faollik va mustaqillik, ba’zi olimlar esa ta’lim oluvchilar faoliyatida ta`limning turli bosqichlaridagi tavsifini muhim deb hisoblaydilar.
Ta’lim berishda uning ikki tomoni: o’qitish va o’qish tomonlari hamma vaqt aniq ajralib turadi.
O’qitish – ta’lim beruvchining ta’lim oluvchilarga bilim, ko’nikma va malakalar tizimi berish, ularning bilish va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish borasidagi faoliyati.
O’qish – ta’lim oluvchilarning o’quv fani materialini o’zlashtirish borasida qiladigan tizimli va ongli mehnatidir.
O’qitish jarayoni murakkab va ko’p qirrali bo’lib, nihoyatda xilma-xil va turli xarakterdagi omillarga bog’liq. O’qituvchi o’qitish metodlarining bitmas- tuganmas xazinasiga ega. O’qitish metodlarini quyidagicha tasniflanadi (5.1-rasm).

5.1-rasm. O’qitish metodlarining tasniflanishi
O’qitish metodlari o’quv jarayonining amalga oshirish, ya’ni o’qitish va o’qish metodlari bo’lganligidan, har bir metodga o’qituvchi faoliyati va talabalar faoliyati nuqtai nazaridan qarash lozim. Shuning uchun ham, ta’lim metodlarini o’quv materiallarini uzatish va idrok etish manbalari bo’yicha quyidagicha guruhlash mumkin (5.1-jadval).
5.1-jadval Ta’lim metodlarini o’quv materiallarini uzatish va idrok etish