O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mаxsus tа’lim

Nazariy va tajriba-amaliy mashg’ulotlarning asosiy shakllari.

Ijtimoiy talablar, maxsus fanlarning maqsad va vazifalari, ta’lim oluvchilarning talab hamda ehtiyojlari, ta’lim-tarbiya qonuniyatlari, tamoyillari kabilarga ko’ra maxsus fanlar mashg’ulotlariga quyidagi talablar qo’yilishi lozim:

• 
  fan-texnika va ishlab chiqarish texnologiyalarining so’nggi yutuqlari, ilg’or pedagogik tajribalardan imkon qadar foydalanish, ta’lim-tarbiya qonuniyatlariga asoslanib, dars tuzilmasini maqbullashtirish;
  
• 
  darsda barcha didaktik tamoyillarning maqbul nisbatini ta’minlash;
  
• 
  ta’lim oluvchilarning qiziqishi, ehtiyojlari, moyilligini hisobga olgan holda yuqori samarali o’quv-bilish faoliyati uchun shart-sharoit yaratish;
  
• 
  o’quv materialini mukammal o’zlashtirilishi uchun fanlararo aloqadorlikka amal qilish;
  
• 
  ta’lim oluvchilar tomonidan ilgari o’zlashtirilgan bilimlar va ularning hayotiy tajribalariga tayangan holda ish ko’rish;
  
• 
  ta’lim oluvchilarning barcha ijobiy jihatlarini rag’batlantirish, o’quv-bilish faoliyatini faollashtirish yo’li bilan rivojlantirishga erishish;
  
• 
  darsning barcha bosqichlarida mantiqiy va his-tuyg’ularga asoslanish;
  
• 
  didaktik materiallar va vositalardan samarali foydalanish;
  
• 
  nazariy materialni amaliyot bilan uzviy bog’lab o’rganish;
  
• 
  zarur bilim, ish-harakat, oqilona fikrlash va amaliy faoliyat ko’rsatish usullarini tarkib toptirish;
  
• 
  ta’lim oluvchilarda uzluksiz ravishda o’qib-o’rganish, o’z bilimi va kasbiy mahoratini oshira borish malakasini shakllantirish;
  
• 
  darslarni mukammal rejalashtirish natijalarini oldindan bashorat etish va tashxislash.
  

Maxsus fanlar bo’yicha zamonaviy darslarda bir-biri bilan uzviy bog’liq ta’lim, tarbiya va rivojlantiruvchi maqsadlarni uyg’unlashtirish bu sohadagi aniq maqsadlarni ham aniqlashtirib olishni talab etadi.
Maxsus fanlarni o’qitishda zamonaviy darslarga quyidagi didaktik talablar qo’yiladi:

• 
  har bir darsning ta’lim-tarbiyaviy va rivojlantiruvchi vazifasini aniq belgilab olish;
  
• 
  ijtimoiy talab va tahsil oluvchilarning ehtiyojlarini hisobga olgan holda ta’lim mazmunini maqbullashtirish;
  
• 
  o’quv-bilish faoliyatini samarali pedagogik texnologiyalar asosida tashkil
  

etish;

• 
  ta’limning turli shakl, metod va vositalarining uyg’unligini oqilona
  

ta’minlash;

• 
  dars tuzilmasini ijodiy yondashgan holda shakllantirish;
  
• 
  tahsil oluvchilarning turli o’quv-bilish faoliyatlarini uyg’unlashtirish;
  
• 
  ta’lim jarayoni ishtirokchilari orasida tezkor-teskari aloqani ta’minlash, ta’sirchan boshqaruv mexanizmini ishlatish;
  
• 
  darsni ilmiy-uslubiy asosda tashkil etish.
  

Amaliyotda sinf-dars tizimi keng ko’lamda qo’llanilganligi sababli maxsus fanlarni o’qitishda ham sinf-dars ta’lim-tarbiya ishining asosiy shakli deb hisoblanadi.

Sinf – dars shaklining quyidagi o’ziga hos xususiyatlari mavjud:

• 
  deyarli bir hil tarkib, yoshi va tayyorgarlik darajadagi ta’lim oluvchini ishtirok etishi;
  
• 
  ta’lim tarbiya jarayoni o’zaro bog’liq alohida–alohida qismlar ko’rinishiga ega bo’lishi;
  
• 
  har bir darsning o’quv rejasiga kirgan ma’lum bir o’quv predmetiga oid bo’lishi;
  
• 
  darslarni jadval asosida muntazam ravishda almashinib turishi;
  
• 
  darslarda ta’lim beruvchining rahbarlik qilishi;
  
• 
  ta’lim oluvchilarni turli ko’rinishdagi o’quv-bilish jarayonida ishtirok etishidir.
  

Sinf – dars shaklining quyidagi ijobiy va salbiy tomonlari mavjud.