O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

Magnitooptik disklardagi yig’uvchilar 
  
Qayta  yoziladigan  magnitooptik  disklar  (CC-E—Continuous  Composite 
Eresable)  ma’lumotlarni  magnit  kallak  bilan  yozishda  disk  sirtini  maholliy 
qizdirish uchun lazer eurini ishlatadi. Ma’lumotni o`qish kichik quvvatli lazer nuri 
bilan bajariladi.  
 
Yozish-o`qish 
jarayonlarining 
moxiyati 
quyidagicha 
asoslangan. 
Magnitooptik  disk  sirtidagi  aktiv  qatlam  faqat  yuqori  haroratda  magnit  kallagi 
bilan qayta magnitlanishi mumkin. Bunday xarorat (yuzlab graduslar) uzunligi 0, 1 

---

 
63 
mks ga teng bo`lgan lazer impulsi bilan hosil qilinadi. Ma’lumotni  o`qishda, disk 
yuzasidan kaytgan  lazer  nurining qutblash  vektori  aktiv  qatlamning  magnitlangan 
uchastkasi yo`nalishiga bog’liq ravishda, o`zining yo`nalishini bir necha gradusga 
o`zgartiradi. Kutblanish yo`nalishining o`zgarishi mos datchik bilan qabul qilinadi.  
 
Bir  marta  yoziladigan  magnitooptik  disklari  (CC-WORM-Continuous 
Composite  Write  Once  Read  Many)  oddiy  magnitooptik  yig’uvchilarga  o`xshash 
bo`lib,  farqi  shundaki,  ularda  diskning  nazorat  yo`lkalariga  maxsus  belgilar 
ko`yiladi, bu belgilar uchirishni va diskka qayta yozishni bartaraf etadi.  
 
Magnitooptik  yig’uvchilarda  ma’lumotni  yozish  odatda  ikki  marta  o`tishda 
amalga  oshiriladi,  shuning  uchun  yozish  tezligi  o`qish  tezligidan  birmuncha 
kamroqdir.  Zamonaviy  magnitooptik  disklarning  sig’imi  2,  6  Gbaytgacha  etadi 
(yaqin  vaqtlar  ichida  5,  2  Gbay-tli  CC-E  diski  kutilmoqda),  murojaat  qilish  vaqti 
50  dan  150  ms  gacha,  o`kish  tezligi  sekundiga  3000  Kbaytgacha.  Lekin  qayta 
yoziladigan diskovodlar juda qimmatdir (ming dollardan oshiqroq).  
 
Hozir  qayta  yoziladigan  CD-RW  (Re  Writeble)  tipidagi  kompakt-disklar 
paydo  bo`ldi,  ular  yozish  uchun 
*
2  va  uo`ish  uchun  *6  tezlik  juftligiga ega;  ular 
ommaviy  qo`llanilmoqda va  CD-WORM va  CD-R  larni  jadal  siqib  chiqarmoqda. 
Ko`pgina mutaxassislar ularni CD va DVD orasidagi ko`prik deb hisoblamoqdalar.