O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim

Havo xarakati

Atmosferadagi xavo deyarli hamma vaqt xarakatda bo`ladi. Buning sababi er sharidagi qizitishning bir xil bo`lmasligidandir. Xavo xarakati o`zining yo`nalishi va tezligi bilan xarakterlanadi. Yo`nalishi shamol dunyoning qaysi tomonidan esayotganiga qarab aniqlanadi va rumbalar bilan belgilanadi. Dunyo 4 tomonining boshlang’ich xarflari: Shimol, Janub, G’arb, SHarq bilan belgilanadi.

Havo xarakatining tezligi sekundiga metrlar (m/sek) bilan ifodalanadi va uning 1 m/sek dan ortiqroq tezligi odamga shamol bo`lib seziladi.

Shamol deb havoning er yuzasi ustida xarakatlanishiga aytiladi. Shamol paydo bo`lishiga sabab atmosfera bosimi bilan havo temperaturasining notekis tarqalishidir. Havo massalari bosim yuqori bo`lgan tomondan bosim past tomonga qarab yuradi. Shamol kuchiga Bofort shkalasi bo`yicha taxminiy baho beriladi (1- jadval).

Atrofdagi havoning temperaturasi ham, namligi ham, xarakatining tezligi ham odam fiziologik hayotining faqat bir tomoniga–issiqlik almashinuviga ta`sir ko`rsatadigan bo`lgani uchun meteorologik omillarning sportchilar salomatligiga qanday ta`sir qilishini baholashda bularning kompleks ta`sirini xisobga olish zarur. Havoning temperaturasi, namligi, xarakati tezligining hammadan qulay darzda birga qo`shilib, odamning eng yaxshi kayf-ruxiyatda bo`lishini ta`minlab beradigan xili komfort zonasi deb ataladi.

Ayni vaqtda issiqlik muvozanati xolatining sportchi bajarib turgan yuklamaning nechog’li og’ir-engilligiga ham bog’liq bo`lishini xisobga olish zarur.