O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent moliya instituti moliya-iqtisod fakulteti

 
Budjet tashkilotlari pasportizatsiyasining maqsadi quyidagilar:
 

muassasalar va tashkilotlarga ajratilgan budjet mablag‘laridan samarali va 
oqilona foydalanish; 

---

56

muassasalar, tashkilotlarning ular asosiy funksiyalarini bajarish uchun 
zarur asosiy fondlar bilan ta’minlanganlik darajasini aniqlash; 

energetik 
xo‘jaliklarning 
obyektiv 
ehtiyojlaridan 
va 
budjetdan 
moliyalashtirish imkoniyatlaridan kelib chiqib tashkilotlar uchun yonilg‘i-
energetik resurslar va suv iste’moli limitlarini hisoblab chiqish. 
Budjet tashkilotlari rahbarlari 3 oyda kamida 1 marta moliya organlariga 
pasportlarni tuzish uchun ma’lumotlarni taqdim etishlari kerak. O‘z navbatida, 
budjet tashkilotlari tomonidan taqdim etiladigan ma’lumotlar belgilangan maxsus 
shaklda 
“O‘zASBO” 
KDga 
ilova 
qilinadigan 
“Budjet 
tashkilotlari 
pasportizatsiyasi” dasturiy kompleksiga kiritiladi. Taqdim etilgan ma’lumotlarni 
tekshirishni moliya organlari amalga oshiradi.
 
Pasportizatsiya maqsadlaridan bittasi tashkilotlar uchun yonilg‘i-energetika 
resurslari va suvdan foydalanganlik uchun to‘lovlar limitlarini hisoblab chiqishdir. 
Limitlar tashkilot obyektlari tomonidan resurslarning iste’mol qilinishining 
solishtirma ko‘rsatkichlaridan kelib chiqib hisoblanadi.
 
Masalan, biror i obyekti uchun resurs iste’mol qilinishining solishtirma 
ko‘rsatkichi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
 
Ri = Wi / (Fi * ti), 
bu yerda, 
Wi 
— kuzatilayotgan 
ti
davrida obyekt tomonidan iste’mol 
qilingan resurs hajmi ; 
Fi 
— obyekt tomonidan resurs iste’molini me’yorlashda 
qo‘llaniladigan bazaviy ekspluatatsion ko‘rsatkich.
 
Resursni iste’mol qilishning solishtirma ko‘rsatkichi tashkilot obyektining 
energetik sig‘imini xarakterlaydi. Bu ko‘rsatkichning pasayishi obyektning 
energetik sig‘imi pasayib, uning energetik samaradorligi oshayotganidan dalolat 
beradi. Energetik pasport solishtirma ko‘rsatkichlarining barcha qiymatlarini 
hisoblangan, haqiqiy va bazaviy ko‘rsatkichlarga ajratish mumkin. Solishtirma 
ko‘rsatkichlarning hisoblangan qiymatlari texnik loyihalar, davlat boshqaruv 
idoralari qarorlari, energiya ta’minoti, suv ta’minoti va suv chiqarish haqida 
shartnomalar shartlari asosida aniqlanadi. Tijorat hisobi va energetik tekshiruvlar 
ko‘rsatkichlari asosida olingan solishtirma ko‘rsatkichlar qiymatlari haqiqiy 

---

57
qiymatlardir. Solishtirma ko‘rsatkichlarning bazaviy qiymatlari tashkilotlar 
tomonidan bazaviy iste’mol hajmlarini hisoblash uchun qo‘llaniladi. Budjet 
tashkilotlari faqat ayrim hisoblangan va haqiqiy ko‘rsatkichlar haqida 
ma’lumotlarni beradilar. Taqdim etiladigan ma’lumotlar asosida pasport doirasida 
qolgan hisoblangan va haqiqiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha hisob-kitoblar amalga 
oshiriladi.