O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta masus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi o’rta professional ta’limning

Download 11 Mb. bet 225/272 Sana 12.04.2022 Hajmi 11 Mb. #545120

Bog'liq
Математик тасав.шакл.Мажмуа

Bu sahifa navigatsiya:

• O’qituvchi: ________________________________ _________________ 1-ILOVA Mavzu: Maktabga tayyorlov guruh yoshidagi bolalarni tevarak atrofda mo’ljal olishga o’rgatish.

3-bosqich. Yakuniy (10 daq.)	Mashg’ulot yakuni: Faol o’quvchilarni baholaydi va rag’batlantiradi Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi
Baholari bilan tanishadilar Topshiriqlarni yozib oladilar

O’qituvchi: ________________________________ _________________
1-ILOVA
Mavzu: Maktabga tayyorlov guruh yoshidagi bolalarni tevarak atrofda mo’ljal olishga o’rgatish.
REJA
1.Maktabga tayyorlov guruh yoshidagi bolalarni tevarak atrofda mo’ljal olishga o’rgatish metodlari.
2. Aytilgan yo’nalishni tez va to’g’ri belgilashga o’rgatish.
3.Qog’oz betidagi joyni bilishni mustahkamlash
Bolalarning maktabdagi ko‘pgina faoliyatlari tevarak-atrofdagi o ‘rnini aniqlash (m o‘ljal ola bilish)
bilan bog‘liqdir. Shuning uchun bolalar maktabga chiqqunga qadar harakat yo ‘nalishlari ( o ‘ngda, chapda, to ‘g ‘ri, burchakdan burchakka va hokazo) ni bilishlari, tevarak-atrofdagi narsalarning
o ‘zlariga nisbatan (o‘ng tomonda, chap tomonda, yuqorida, pastda, orqada, oldinda) joylashishini bilishlari; bir-biriga nisbatan joylashishini (stolning oldida stul) xonada, uchastkada, mo‘ljal ola
bilishni, bog‘chadan uyga qaytishni, kolchadan o ‘tish qoidasini bilishlari lozim. Bolalarni qog‘oz sathini aniqlay bilishga o ‘rgatish muhimdir. Chunki bu bilimlar kitobning kerakli betini topishda, varaq qog‘ozning yuqorigi chap burchagi, yuqorigi o ‘ng burchagi, daftarning yuqori, past tomonlari burchaklarini topishi, kerakli yo‘nalishda daftarda chiziqlar chizishga o ‘rgatadi. Bolalarga quyidagi
topshiriqni berish mumkin: pastki chap burchagiga 4 ta kvadrat, yuqorigi o ‘ng burchagiga 1 ta ortiq uchburchak chizing. Bolalarni bajargan ishlarini toMaroq so‘zlab berishga o ‘rgatish zarur. Tevarak-
atrofni bilish vazifasi matematika mashg‘ulotida kam vaqtni oladi, uni ko‘proq boshqa bilimlar bilan birgalikda olib borish kerak (kundalik turmush faoliyatida, o ‘yinda, mehnatda, jismoniy tarbiya
mashg‘ulotlarida, gimnastika vaqtida).Didaktik o ‘yinlar bolalarning tevarak-atrofni aniqlash ko‘nik-
malarini takomillashtiradi. (Masalan: „Narsani top!“, „Xona bo‘ylab sayohat“ va hokazo o ‘yinlari.) Barcha asosiy harakat yo‘nalishiga ko‘rsatma berib turiladi: „To‘g‘riga borasan, keyin chapga burilib,
shkaf oldidan o ‘tasan“ va hokazo. Bunda bolalar tevarak-atrofda o‘z o ‘rinlarini aniqlay biladilar.Bolalarni 10 g ach a b o ‘lgan b arch a so n lar b ilan tan ish tirib b o ‘lgach nechta? degan so‘roqqa javob berish u ch u n sanashni qaysi to m o n d an olib borishning aham iyati y o ‘qligi ularga k o ‘rsatiladi: ch ap d an o ‘ngga, o ‘n g d an chapga, p astd an yuqoriga, yuqoridan pastga sanab chiqib,
o ‘zlari h am bunga ishonch hosil qiladilar.Bolalar turli figuralar sh ak lid a ay lan a b o ‘ylab Guft-jufti bilan, n o an iq guruh bilan) jo y lash g an n arsalam i va sonli figura d o ira- ch alarini sanaydilar.
Bo lalarn i b ir xil p r e d m e tla r n i sa n ash n ing turli usullarini k o‘rsatish va qaytasanash ularda san ash n i istagan p red metdan va xohlagan to m o n d a n bo sh lash , am m ob u n d a b itta ham pred- m etni san am asd an qoldirm asilik va b ittasin i h am ikki m arta sanamaslik kerak ekanligi haqida ish o n ch hosil qilinadi.
A gar b o la p r ed m e tlarning jo y lash ishi ataylab murakkablashtirilganda yanglishsa, u n in g
q an d ay xatoga y o ‘l q o ‘yganligi aniqlanadi. Pedagog narsalami qayta sanayotganda ataylab xato qilishim umkin. Bolalar narsalam ing birortasini h am sanam asdan o ‘tkazib yuborm aslik yoki b itta p red m etn i ikki m arta sanam aslik u ch u n san ash qaysi p red m e td a n b o sh lan g an lig in i yaxshi eslab qolish zaru r ekanligi to ‘g ‘risida xulosa ch iq arad ilar.Pedagog tu rli- tu m a n to p sh iriq lard an fo y d alan ib , p r ed m e tlarning joylashish shaklini m urakkablashtirib, tegishli tasavvurlarni
va harak at usullarini m ustahkam laydi
5-6 yo sh d an b o lalard a ch ap va o ‘ng q o ‘lni farq qilish, o ‘ziga n isb atan n arsalar qay y o ‘n alish d a (y u q o rid a, p astd a, o ld in d a, o r q a d a , c h a p d a , o ‘n g d a) jo y la s h g a n in i a n iq la s h k o ‘n ik m asi m ustahkam lanib boriladi. Shu m aqsadda o ‘rta g u m h bolalari u ch u n
tavsiya etilgan o ‘yin m ash q lari q o ‘llaniladi. Kim q ayerda tu rib d i, to p ?, N im a q ay erd a, to p ?, Q o ‘n g ‘iroq q ayerda ch alin d i, top? va boshqalar. Bu o ‘yinlarni m atem atika m ashg‘ulotlarida, shuningdek, o ‘yin vaqtida h am o ‘tkazish m u m k in . Bu n arsalar so n n in g ortishi b ilan ifo d alan ib , b u n d a b o la an iq lash i m u m k in b o ‘lgan jo y , sh u n in g d ek , bola bilan narsa o ‘rtasidagi masofa nazarda tutiladi.
Bolalarni asta-sekin o ‘zlaridan u n ch a uzoq b o d m ag an masofada tu rg an h a r q an d ay n arsan in g y o ‘nalishini an iq lash g a o ‘rgatilib boriladi. Bolalarga nar;alarg a nisbatan qay y o ‘nalishda ekanligini aniqlashni o ‘rgatibgina qolm ay, balki aytilgan vaziyatni mustaqil ravishda vujudga keltirishga ham o ‘rgatiladi. Masalan: „Sh u n d ay tu rg in -k i, Jah o n g ir orq an g d a, Jasu r esa oldingda b o ‘lsin, ch ap to m o n in g d a sto l, o ‘ng to m o n in g d a d o sk a b o ‘ls in “ . P ed ag o g
(tarb iy ach i) h arak atlar y o ‘nalishini aniq belgilash u ch u n musiqa, va jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarida qo‘shimcha foydalanadi. Balandga, pastga, oldinga, orqaga, chapga, o ‘ngga va hokazo.
M o lja l olishga oid to p sh iriq lar soni asta-sekin oshirib borilib, takliflar tartibi ham o ‘zgartiriladi. A w a l b o lalar faqat ju ft, y a ’ni: old in g a-o rq ag a, o ‘ng g a-ch ap g a kabi y o ‘n alish larn i an iq lasalar, keyinchalik esa u lar y o ^ a lis h la r n i xohlagan: o ld in g a - o ‘ngga, chapga-orqaga va hokazo tartib d a bajaradilar.Bo lalam in g piyoda y u ru v ch ilarn in g o ‘ng va ch ap y o ‘nalish -
larini m o ‘ljal qila olish k o ‘nikm asi bilan b o g ‘liq b o ‘lgan k o ‘ch ad a yurish qoidasini egallab olishlari u ch u n quyidagi o ‘y in lar tavsiya etiladi: ,,K o ‘ch ad an kesib o ‘tish qoidasiga rioya qil“ va hokazo.
Bolalarni ay tilg an lar b o ‘y ich a h arak at qilib, y o ‘nalishlarni aniqlashga o ‘rgatish m u h im d ir. Shu m aq sad d a quyidagi o ‘yinlar tavsiya etiladi: ,,N o g ‘orani ch al“ . Bolalar tarbiyachining ko‘rsatmasiga b in o an k o ‘zni yum ib, n arsa to m o n boradilar: „O ld in g a ikki qadam tashla, chapga buril, u ch q ad am tash la“ va h o k azo “ . A w al to p sh iriq lar sonini 2-3 ta bilan ch ek lash , keyinroq esa u larn in g sonini 4-5 tagacha yetkazish m u m k in . Bolalar narsalarning q o g ‘oz
varag‘iga, p olga, jo y g a n isb atan jo y lash ish in i b ild iru v ch i aniq so ‘zlard an foydalanishlari kerak. Bolalar m atem atik a m ash g ‘ulotlarida u yoki bu fazoviy b o g la n ish hamda munosabatlar
h aq id a dastlabki tasavvurlarni hosil qiladilar. U lar kun d av o m id a x ilmaxil faoliyat tu rlari aks ettirilg an rasm va fo to su ratlard an fo y d alanadilar: o ‘rin -k o ‘rpalarni yig‘ish, ertalabki gim nastika, yuvinish, ertalabki n o n u sh ta va hokazolar

Download 11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: