|
Peshkov modifikatsiyasi bo‘yicha Lyoffler usulida bo‘yash. Bunda bakteriyalar kulturasi 2-3 kun davomida har kuni tarkibida 1,5 % gacha agar bо‘lgan qattiq yoki suyuq muhitga ekiladi. Hujayralar ehtiyotlik bilan ilmoqda olib, ichiga sterillangan suv quyilgan, harorati kultura о^ш^п muhitniki bilan bir hil bо‘lgan probirkaga solinadi. Hosil bо‘lgan suspenziya tomchisi mikroskopda qaralganda, hujayralarning serharakatligiga va suspenziyaning zichligi to^ish maydonida 5-10 ta hujayrani tashkil etishga ishonch hosil qilinadi.
Mazok tayyorlashdan oldin buyum oyna 3-4 marta gorelka alangasi ustidan о‘tkaziladi, keyin sovitilib ustiga bakteriya hujayralari suspenziyasidan paster pipetkasida yoki ilmoqda 3-4 tomchi tomiziladi. Tomchilar buyum shishasi ustida yoyilib ketib, tezda qurishi kerak. Agar uzoq vaqtda qurisa, ^pincha bakteriyalarning xivchinlari tushib ketadi.
10-расм. Хивчинларнингжойлашиши:
а-в - монотрихлар;
г-е - лофотрихлар;
Quritilgan mazok ustiga yumshatkich (protrava) qо‘yiladi, isitmasdan 15 minut davomida saqlanadi, keyin distillangan suv bilan yuviladi. Sо‘ng preparat 5 minut davomida Silning suvga aralashtirilgan (1:1) fuksini bilan Ьо^Шг Bunda mazok bо‘yoqqa botirib qо‘yiladi. Keyin suv bilan yaxshilab yuvib, quritiladi va
464
mikroskopning immersion obyektivida qaraladi. Bunda bakteriyalar xivchinining joylashuviga, ularning soniga va uzunligiga e’tibor beriladi.
AMALIY MASHG‘ULOT MIKROB HUJAYRALARINING SONINI HISOBLASH USULLARI
Amaliy mashg‘ulot vazifasi: Mazoklarda mikroorganizmlar hujayrasini sanash, quyuq muhitda о‘stirish уо‘Н bilan hujayralarni sanash.
Hujayralarni hisoblash kamerasida sanash. Goryayev, Tom-Seys, Byuker va boshqalar kamerasida yirik mikrob xujayralarini-achitqilar, bir xujayrali suv оЧкп, sporalar, zamburug‘lar, ayrim bakteriyalarni sanash mumkin. Goryayevning hisoblash kamerasi qalin buyum oynasi Ьо‘НЬ, 4 ta chuqur chiziq bilan to‘ndalang joylashgan uchta maydonchaga bо‘lingan. 0‘rtadagi maydoncha ^ndalang chiziq bilan ikkiga bо‘lingan. Har qaysi yarmi to‘rsimon bо‘lingan, yon tomondagi maydonchalar о‘rtadagidan 0,1 mm balandroq (kamera chuqurligi) Ьо‘НЬ, uning ustiga qoplagich oyna zich yopiladi.
Goryayev kamerasining to‘ri 225 ta yirik kvadratga bо‘lingan (15 ta qatorning har qatorida 15 tadan kvadrat bor). Yirik kvadratlar maydoni 1/25 mm2 ga teng Ьо‘НЬ, har qaysisining maydoni 1/400 mm2 Ьо‘^п 16 ta mayda kvadratga bо‘lingan. Kameraning chuqurligi 0,1 mm ga tengsh. Kichik (mayda) kvadratning hajmi 1/4000 mm3 yoki 1/4000000 ml, katta kvadratniki 16/4000 =1/250 mm3 yoki 1/250000 ml ga teng. Katta kvadratlarning bir qismi vertikal, gorizontal bо‘lingan yoki bо‘linmagan to^adi.
Quyuq substratlardagi achitqilarni sanash uchun oldin ular suvga aralashtiriladi. Buning uchun о‘lchov kolbasidagi 100 ml suvga hujayralar konsentratsiyasiga qarab, 2, 4 yoki 10 ml achitqi suspenziyasi qо‘shiladi. Nobud bо‘lgan achitqi xujayralarini bо‘yash uchun Fink bо‘yicha 20-30 ml metilen to‘ki (1:5000 nisbatda olingan) yoki 1:40 konsentratsiyaligidan 1-2 ml qо‘shiladi.
Non pishirish sanoati yarim fabrikatlar namunasini tayyorlashda G.M.Smirnova ishlab chiqqan usulga asoslanishi mumkin: bunda 20 g namunani hovonchada 3-5 ml spirt bilan ezib (spirt oz ozdan qо‘shiladi), keyin 100 ml hajmli kolbachaga solinadi va 40-50 ml yetguncha suv qо‘shiladi, to‘xtovsiz chayqatib turib 1 ml 30% li Natriy gidrooksid (yoki Kaliy gidrooksid) eritmasi qо‘shiladi. Keyin kolbacha 10 minut 700S issiq bо‘lgan suv hammomiga botirib qо‘yiladi. Gidroliz tugagandan keyin belgigacha suv qо‘shib, yaxshilab aralashtiriladi. Suspenzityadan 10 ml olib probirkaga solinadi va 5 tomchi metilen ^ki hamda 3-
465
4 tomchi karbolli fuksin qо‘shiladi. Achitqilar hujayrasi to‘q binafsha rangga, bakteriyalar hujayrasi havo rangga to^a^di.
Kamera va maxsus silliqlangan qoplagich oynani yaxshilab yuvib quritiladi. Setkalar yuzasiga tayyorlangan to‘plam aralashmasidan kichik tomchi tomizib, qoplagich oyna bilan yopiladi. Oyna tagidagi suyuqlik kataklar Ьо‘у^Ь bir tekis tarqalishi pufakchalar hosil bо‘lmasligi kerak. Suyuqlikning hajmi kameraning hisoblanadigan hajmiga mos kelishi uchun to Nyuton halqalari deb ataladigan halqalar paydo bо‘lgunicha qoplagich oyna kameraning yon maydonchasiga ishqalanaveradi. Qoplagich oynani oldin ishqalab keyin pipetkada kamerani mikroorganizmlar suspenziyasi bilan to‘ldirish ham mumkin. Hujayralar cto^ishi va bir tekisda ( bir sathda) ^rimski uchun kamera to‘ldirilgandan 3-5 minutdan keyin hisoblash boshlanadi. Mikroorganizmlarning harakatchan shakllarini kataklarga tushirishdan oldin ularni isitib yoki suspenziyaga 0,5% formalin qо‘shib nobud qilinadi.
Kamerani mikroskopning buyum stolchasiga joylashtirib qо‘yib, oldin 8x, keyin 40x obyektivda ^r^adi. Katta kvadratning ichidagi hujayralar ham chekka chizig‘idagi, ammo ^proq qismi muayyan kvadrat ichida Ьо‘^п hujayralar ham
hammasi hisobga olinadi. Yarmidan to‘pi boshqa kvadratda Ьо‘^п xujayralar hisobga olinmaydi. Agar hujyralar chegara chiziq bilan teng ikkiga kesilib turgan Ьо‘^, kvadratning ikkita yonma-yon (bir-biriga yaqin) tomonidagi, masalan: pastki va chap tomonidagi hujayralar hisobga olinadi.
AMALIY MASHG‘ULOT MIKROORGANIZMLARNING SOF VA ELEKTIV KULTURALARINI OLISH USULLARI
Do'stlaringiz bilan baham: |
