O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Monopoliya nima va uning vujudga kelishining iqtisodiy asoslari nimalardan iborat?
   
2. 
   Monopoliyaning qanday turlari mavjud?
   
3. 
   Kapitalning to‗planishi va markazlashuvi o‗rtasida qanday farq bor?
   
4. 
   Tabiiy, legal va sun‘iy monopoliyalarning bir-biridan farqlanishini ko‗rsating.
   
5. 
   Monopoliyaning ijobiy va salbiy tomonlari nimalarda namoyon bo‗ladi?
   
6. 
   Monopoliyaga qarshi siyosat va monopoliyaga qarshi qonunchilikning mohiyati qanday?
   
7. 
   Raqobat muhitining shakllanishiga qanday omillar ta‘sir ko‗rsatadi?
   
8. 
   O‗zbekistonda raqobatni qo‗llab-quvvatlovchi va monopoliyaga qarshi kurashuvchi qanday tashkilotlar mavjud hamda ular qachon tashkil etilgan?
   

9-BOB. MILLIY MAHSULOT VA IJTIMOIY FAROVONLIK

Mazkur bobda iqtisodiy munosabatlar makroiqtisodiy darajada tahlil qilinadi. Dastlab milliy iqtisodiyot va uning makroiqtisodiy ko‗rsatkichlariga tavsif beriladi. Milliy ishlab chiqarishning natijasi hisoblangan ijtimoiy mahsulot, yalpi milliy mahsulot, ularning harakat shakllari va tarkibiy qismlarining iqtisodiy mazmuni yoritiladi. Milliy hisoblar tizimi hamda uning asosiy ko‗rsatkichlarini hisoblash usullari bayon etiladi.

1. Milliy iqtisodiyotning qaror topishi va uning

makroiqtisodiy ko‗rsatkichlari

Milliy iqtisodiyot ko‗plab o‗zaro bog‗liq iqtisodiy unsurlardan iborat bo‗lgan murakkab iqtisodiy tizimni namoyon etadi. Mazkur unsurlar o‗rtasidagi amalda tarkib topgan munosabatlarning butun majmui iqtisodiyotning tarkibiy tuzilmasini tavsiflab beradi.
Milliy iqtisodiyot – barcha tarmoqlar va sohalarni, mikro- va makrodarajadagi iqtisodiyotlarni, funktsional iqtisodiyotni, ko‗plab infratuzilmalarni o‗z ichiga olgan yaxlit iqtisodiyotdir. Milliy xo‗jalikning tarkib topgan tuzilishi ijtimoiy mehnat taqsimoti rivojining natijasi hisoblanadi.
Makroiqtisodiy jihatdan qaralganda milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi mamlakatda mavjud bo‗lgan ishlab chiqarish resurslari; ularning ijtimoiy mehnat taqsimoti asosida ajralib chiqqan iqtisodiy subyektlar o‗rtasidagi taqsimot hajmi; mazkur subyektlar ishlab chiqarish hajmlari, milliy mahsulotni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste‘mol qilish jarayonlarida shakllanuvchi tarkibiy qismlari o‗rtasidagi munosabat sifatida namoyon bo‗ladi.
Milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishini sodda ko‗rinishda quyidagi 1-chizma orqali tasvirlash mumkin.