O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi

11-chizma. Naflilik darajasi turlicha bo‗lgan befarqlik egri chiziqlari.

Asosiy tayanch tushunchalar

Befarqlik egri chizig‗i – ehtiyojlarni bir xil darajada qondirilishini ta‘minlovchi iste‘mol to‗plamlari yig‗indisini namoyon etuvchi chiziq.
Befarqlik kartasi – iste‘molchining muayyan tovarlarning barcha to‗plamlari bo‗yicha afzal ko‗rishlarini egri chiziqlar orqali tasviri.
Daromad samarasi – narx pasayganda iste‘molchi pul daromadlarining sotib olish layoqatining ortishidir.
Almashuv samarasi – tovar narxining pasayishi natijasida uning boshqa tovarlarga nisbatan arzonlashuvi hamda iste‘molchining o‗z xaridini boshqa tovarlardan olib, ushbu tovarga ko‗chirishi natijasida xarid hajmining oshishi.
Talabning narx bo‗yicha egiluvchanligi ko‗rsatkichi – talab hajmiga ta‘sir qiluvchi boshqa omillar o‗zgarmay qolgan sharoitda narxning 1% ga o‗zgarishi talabning necha foizga o‗zgarishini ifodalovchi ko‗rsatkich.
Talabning daromad bo‗yicha egiluvchanligi ko‗rsatkichi – iste‘molchi daromadining 1% ga o‗zgarishi talabning necha foizga o‗zgarishini ifodalovchi ko‗rsatkich.

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Keyingi qo‗shilgan miqdor nafliligi nazariyasining mohiyati nimadan iborat?
   
2. 
   Keyingi qo‗shilgan miqdor nafliligi nazariyasiga kardinalistik va ordinalistik yondashuvlarning farqi nimada?
   
3. 
   Gossenning birinchi va ikkinchi qonunini tushuntirib bering.
   
4. 
   Iste‘molchi tanlovi asosida qanday hodisa va jarayonlar yotadi?
   
5. 
   Befarqlik egri chizig‗i nima va uning o‗zgarishi qanday omillarga bog‗liq?
   
6. 
   Befarqlik kartasi nimani ifodalaydi?
   
7. 
   Byudjet cheklovi nima va u iste‘molchi tanloviga qanday ta‘sir ko‗rsatadi?
   
8. 
   Talabga qanday omillar ta‘sir qiladi?
   
9. 
   Talab omillardan har biri o‗zgarsa, talab egri chizig‗ida qanday o‗zgarish ro‗y beradi?
   
10. 
    Daromad va almashuv samaralarining mohiyatini tushuntirib bering.
    

Ularning talab egiluvchanligiga ta‘siri bormi?