O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi


IX bob. NARXNING MOHIYATI VA SHAКLLANISH



Download 15,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/321
Sana24.09.2021
Hajmi15,11 Mb.
#183563
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   321
Bog'liq
2 5415834295740664524

 

IX bob. NARXNING MOHIYATI VA SHAКLLANISH 

XUSUSIYATLARI 

 

1. Narxning mazmuni va vazifalari. 



2.  Raqobatning  turli  ko‘rinishlari  sharoitida  narxning 

shakllanish xususiyatlari. 

3. Narxning turlari. O‘zbekistonda davlatning narx siyosati. 

 

1. Narxning mazmuni va vazifalari 

 

Tovarlar  qiymati  va  ularning  nafliligi  o‘zlarining  namoyon 



bo‘lishini  narxda  topadi.  Amaliy  hayotda  qiymat  tovar  ishlab 

chiqaruvchilarni,  naflilik  esa  iste’molchilarni  rag‘batlantiruvchi, 

ularni harakatga keltiruvchi kuch sifatida amal qiladi. 

Tovarning  doimo  bir-birini  taqozo  etadigan,  ikki  xususiyatga, 

ya’ni  ma’lum  bir  naflilikka  va  qiymatga  ega  ekanligi  sababli  narx 

mazmuni  turlicha  talqin  qilinadi  va  unga  turlicha  ta’rif  beriladi. 

Bunga  qo‘shimcha  narxning  darajasiga  uning  o‘zgarishiga  turli 

omillar  ta’sir  qiladiki,  bu  ham  masalani  to‘g‘ri  tushunishni  biroz 

chigallashtiradi.  Masalan,  ingliz  klassik  siyosiy  iqtisod  maktabi 

vakillari g‘oyalarida narxning asosini qiymat tashkil qiladi deyilgan 

bo‘lsa,  marjinalizm  yo‘nalishidagi  oqimlar  qarashlarida  tovar 

narxining  asosini  uning  nafliligi,  aniqroq  aytganda,  qo‘shilgan 

miqdor  nafliligi  tashkil  qiladi  deyiladi.  Bunda  so‘nggi  qo‘shilgan 

miqdor  nafliligiga  alohida  e’tibor  beriladi.  Uchinchi  guruh  toifa-

dagilar  esa  narx  talab  va  taklif  asosida  tashkil  topadi  deyishadi. 

Ularning  har  biri  o‘zlaricha  turli  dalillar  topib,  o‘z  g‘oyalarini 

isbotlashga harakat qiladilar

51



Bozor  iqtisodiyotida  narx  butun  tizimni  harakatga  keltiruvchi 

asosiy  harakatlantiruvchi  kuch  sifatida  namoyon  bo‘ladi.  Tovarlar 

narxi bozor mexanizmining asosiy iqtisodiy dastagi hisoblanadi.  

                                                           

51

  McConnell,  Brue.  Economics:  principles,  problems  and  policies.  20th  edition.  America,  New  York: 



McGraw-Hill, 2014. page . 436-437 


181 

Ayni  vaqtda  ishlab  chiqaruvchi  va  iste’molchilar  (sotuvchi  va 

xaridor)ning,  tadbirkorlar,  butun  jamiyat  va  davlatning  iqtisodiy 

manfaatlari  narx  orqali  ro‘yobga  chiqariladi.  Bu  narxning 

mazmuniga turlicha qarashlarni qaror toptiradi. 

Narxning  mazmuniga  turli  qarashlardan  A.Marshall  tomonidan 

sintezlashtiriladi. 

 A.Marshall  narxga  keyingi  naflilik,  ishlab  chiqarish  xarajatlari 

hamda  talab  va  taklif  nisbatining  pulda  mujassamlashishi  sifatida 

qaraydi. 

A.  Marshall  o‘zining  narx  konsepsiyasida  A.Smit,  D.Rikardo, 

J.B.Sey,  Bem-Bavrik  va  boshqalarning  nazariyalariga  tayanadi 

hamda ularni umumlashtiradi. 

U  o‘z  qarashlarida  keyingi  qo‘shilgan  naflilik,  ishlab 




Download 15,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   321




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish