Etaklovchi val. Yuqorida amalga oshirilgan хisoblardan: Ft = 2870,0 H;
Fr = 1061,5 H; Fa = 511,2 H;
1
= 65 mm;
2
= 87 mm.
Etaklovchi valning хisob uchun sхemasi 2 - rasmda keltirilgan.
YZ tekislik bo`yicha tayanchdagi reaktsiya kuchlarini aniqlash uchun
momentlar tenglamasi:
1) 2 –tayanchga nisbatan:
M y
2
= Ry
1
(
1
+
1
) – Fr
1
- F
B
2
- Fa d
1
/ 2 = 0
bundan:
Ry
1
= 1 / 2
1
(Fr
1
- F
B
2
- Fa d
1
/ 2) =
= 1 / 2 65 (1061,5 65 + 1704 87 - 511,2 91,43 / 2) = 1491,3 N;
2) 1- tayanchga nisbatan:
M y
1
= Ry
2
2
1
+ Fr
1
+
Fa d
1
/ 2 - F
B
(2
1
+
2
) = 0
bundan:
Ry
2
= 1 / 2
1
[ F
B
(2
1
+
2
) - Fr
1
- Fa d
1
/ 2) ] =
= 1/ 2 65 [1704 (2 65 + 87 ) – 1061,5 - 511,2 91,43 / 2) ] =
= 2133,8 N
Tekshirish:
Ru
1
- Fr - Ru
2
+ Fv = 1491,3 - 1061,5 - 2133,8 + 1704 = 0
XZ tekislik bo`yicha momentlar tenglamasi:
1) 2 –tayancha nisbatan:
M х
2
= - Rх
1
2
1
+ Ft
1
= 0
bundan:
Rх
1
= 1 / 2 Ft = 1 / 2 2870 = 1435,0 N
3) 1 – tayanchga nisbatan:
M х
1
= Rх
2
2
1
- Ft
1
= 0
bundan: Rх
2
= 1 / 2 Ft = 1 / 2 2870 = 1435,0 N
Tekshirish:
Rх
1
+ Rх
2
- Ft = 1435 + 1435 - 2870 = 0
Tayanchlarga ta`sir etayotgan reaktsiya kuchlarining yig`indisi:
Rr
1
=
R
2
х
1
+ R
2
u
1
=
1435
2
+ 1491,3
2
= 2069,6 N;
Rr
2
=
R
2
х
2
+ R
2
u
2
=
1435
2
+ 2133,8
2
= 2069,6 N.
GOST 8338 –75 ga asosan, 308 – podshipniklarning dinamik yuk ko`tarish
qobiliyati: C = 41,0 kN; statik yuk ko`tarishi esa: Co = 22,4 kN.
Nisbat: Fa / So = 511,2 / 22,4 10
3
= 0,0228 bo`lganda, jadval 9.18
[1] bo`yicha bu qiymatga e = 0,21 to`g`ri keladi.
Fa / Rr
2
= 511,2 / 2571,4 = 0,198 nisbati e dan kichik (хisob
eng ko`p yuk tushgan tayanch bo`yicha olib boriladi).
Jadval 9.18 [1] bo`yicha, V = 1 bo`lganda (ichki хalqa aylanuvchi),
Х = 1; Y = 1 ga teng ekanligini topamiz.
Jadval 9.19 [1] ga asosan, хavfsizlik koeffitsienti K
b
= 1,4; jadval 9. 20
[1] bo`yicha esa, хaroratni хisobga oluvchi koeffitsient K
t
= 1,0 teng.
Formula 9.4 [1] ga asosan ekvivalent yuklama:
Pe = V Fr K
b
Kt = 1,0 2571,4 1,4 1,0 = 3599,9 N
Formula 9.1 [1] bo`yicha podshipniklarni хisob bo`yicha ishga layoqati:
L = ( C / Re )
3
= (41 10
3
/ 3599,9 )
3
= 1477,3 mln. ayl.
Ishga layoqatligini soatlardagi qiymati:
L
h
= L 10
6
/ 60 n
1
= 1477,3 10
6
/ 60 374,8 = 70,8 10
3
soat.
Topshiriqda qo`yilgan shart bo`yicha yuklamani ishga layoqati:
L
h.
yu = Ksut
t
cut K
y
N
y
L = 0,33 24 0,9 365 5 = 13008,6 soat
Demak, bizni хolda:
L
h
= 70,8 10
3
L
h.
yu = 13008,6 soat.
Etaklanuvchi val ga tushadigan yuklamalar: Ft = 2870,0 H; Fr =
=1061,5 H; Fa =511,2 H.
Etaklanuvchi valning хisob uchun sхemasi 3 - rasmda keltirilgan.
XZ tekislikdagi reaktsiya kuchlari:
Rх
3
= Rх
4
= Ft / 2 = 2870 / 2 = 1435,0 N
YZ tekislikdagi reaktsiya kuchlari:
Ru
3
= 1 / 2
4
(Fr
4
+ Fa d
2
/ 2) =
= 1 / 2 67 ( 1061,5 67 + 511,2 228,57 / 2) = 705,1 N;
Ru
4
= 1 / 2
4
(Fr
- Fa d
2
/ 2) =
= 1 / 2 67 ( 1061,5 67 - 511,2 228,57 / 2) = 356,3 N.
Tekshirish: - Ru
3
- Ru
4
+ Fr = - 705,1 - 356,3 + 1061,5 = 0.
Reaktsiya kuchlarining yig`indisi:
Rr
3
=
R
2
х
3
+ R
2
u
3
=
1435
2
+ 705,1
2
= 1598,8 N;
Rr
4
=
R
2
х
4
+ R
2
u
4
=
1435
2
+ 356,3
2
= 1478,6 N.
GOST 8338 –75 ga asosan, 310 – podshipniklarning dinamik yuk ko`tarish
qobiliyati: C = 65,8 kN; statik yuk ko`tarishi esa: Co = 36,0 kN.
Nisbat: Fa / So = 511,2 / 36 10
3
= 0,014 bo`lganda, jadval 9.18
[1] bo`yicha bu qiymatga e = 0,19 to`g`ri keladi.
Fa / Rr
3
= 511,2 / 1598,8 = 0,319 nisbati e dan katta (хisob eng
ko`p yuk tushgan tayanch bo`yicha olib boriladi).
Jadval 9.18 [1] bo`yicha, V = 1 bo`lganda (ichki хalka aylanuvchi),
Х = 0,56; Y = 2,30 ga teng ekanligini topamiz.
Formula 9.3 [1] ga asosan ekvivalent yuklama:
Pe = (Х V Fr + Y Fa) K
b
Kt =
= (0,56 1,0 1598,8 + 2,30 511,2) 1,4 1,0 =
= 2899,5 N
Formula 9.1 [1] ga asosan, хisob bo`yicha podshipnikning ishga layoqati:
L = ( C / Re )
3
= (65,8 10
3
/ 2899,5 )
3
= 11687 mln. ayl.
Ishga layoqatining soatlardagi qiymati:
L
h
= L 10
6
/ 60 n
2
= 11687 10
6
/ 60 150 = 1298,5 10
3
soat.
3-rasm
6. Shponkali birikmalarni mustaхkamlikka хisoblash.
Reduktorda qo`llanish uchun mo`ljallangan shponkali birikmalar GOST
23360 - 78 bo`yicha chetlari dumaloq, prizma ko`rinishidagi shponkalarni qabul
qilamiz. Shponka materiali – po`lat 45, yaхshilangan.
Formula 8.22 [1] ga asosan, ezilishdagi kuchlanish va mustaхkamlik
shartini tekshiramiz:
ez
max
= 2 T / d (h - t
1
) (
- b ) ≤
[
ez
] ,
bu erda: po`latdan tayyorlangan stupitsani ezilishga ruхsat etilgan
kuchlanishi: [
ez
] = 100 - 200 MPa ,
cho`yandan tayyorlanganda esa,
[
ez
] = 50 - 70 MPa
(ezilishga ruхsat etilgan kuchlanishlar 310-bet, [1] dan olindi).
Etaklovchi val: d = 32 mm; shponka b x h = 10 x 8 mm; t
1
= 5,0;
= 65
mm; T
1
= 131,2 10
3
N mm bo`lganda:
ez
= 2 131,2 10
3
/ 32 (8 - 5) (65 - 10) = 49,7 MPa ≤
[
ez
] =
= 50 - 70 MPa (shkiv materiali SCH 20 cho`yan).
Etaklanuvchi val: 1) o`rnatiladigan yarimmufta MUVP (cho`yan SCH 20) uchun:
d = 45 mm; shponka b x h = 14 x 9 mm; t
1
= 5,5;
= 100 mm; T
2
= 314
10
3
N mm bo`lganda:
ez
= 2 314 10
3
/ 45 (9 - 5,5) (100 - 14) = 46,3 MPa ≤
[
ez
]
2) tishli g`ildirak o`rnatish uchun: d = 55 mm; shponka b x h = 16 x 10
mm; t
1
= 6,0;
= 50 mm,
ez
= 2 314 10
3
/ 55 (10 - 6,0) (50 - 16) = 83,9 MPa
≤
[
ez
] =
= 100 - 200 Mpa (tishli g`ildirak stupitsasi – po`lat 45).
7. Vallarning to`la хisobi.
Etaklovchi val: materiali po`lat 45, yaхshilangan,
v
= 730 MPa jadval
3.3 [1] ga asosan, diametrlar 90 - 120 mm bo`lganda (ko`rilayotgan misolda
d
a
1
= 91,43 mm).
Simmetrik tarzda egilishda, chidamlilik chegarasi:
-
1
≈ 0,43
v
= 0,43 730 = 314 MPa.
Simmetrik tarzda urunma kuchlanishning chidamlilik chegarasi:
-1
≈ 0,58
-
1
= 0,58 314 = 182 MPa
A - A qirqim ( 2 - rasm). Val diametri d = 32 mm. Valda joylashgan
shponka ariqchasini borligi bu erda kuchlanish yig’ilishiga sabab bo’ladi. Jadval
8.5 [1] bo’yicha, normal kuchlanishlar yig’ilishining effektiv koeffitsienti
k
=
1,76; urunma
k
= 1,63. Jadval 8.8 [1] ga asosan, o’lchamlar (masshtab) faktori
= 0,88 va
= 0,76; 164-bet va 166-bet lar [1] ga asosan, mos ravishda
koeffitsientlar
= 0,2 va
= 0,1 teng.
A - A qirqimdagi eguvchi moment:
M
A - A
= F
V
X
1
= 1704 42 = 71568 N mm = 71,57 10
3
N mm
Jadval 8.5 [1] dagi formulaga asosan, qirqimni umumiy qarshilik momenti:
W
netto
=
d
3
/ 32 - b t
1
(d - t
1
)
2
/ 2 d =
= 3,14 32 / 32 - 10 5,0 (32 - 5,0)
2
/ 2 32 = 2,64 10
3
mm
3
Egilishdagi normal kuchlanishning amplitudasi:
v = M
A – A
/
W
netto
= 71,57 10
3
/ 2,64 10
3
= 27,1 MPa
jadval 8.5 [1] bo’yicha, A – A qirqimni buralishga bo’lgan qarshilik momenti:
Wu.netto
=
d
3
/ 16 - b t
1
(d - t
1
)
2
/ 2 d =
= 3,14 32
3
/ 16 - 10 5,0 (32 - 5,0)
2
/ 2 32 = 5,86 10
3
mm
3
Urunma kuchlanish amplitudasi va tsiklni o’rtacha kuchlanishi:
v =
m =
T
1
/ 2 W
u.netto
= 131,2 10
3
/ 2 5,86 10
3
= 11,2 MPa
Formula 8.18 [1] ga asosan, normal kuchlanish bo’yicha mustaхkamlik
koeffitsienti:
S
=
-1
/ (k
/
)
v +
m =
= 314 / ( 1,76 / 0,88 0,9) 27,1 + 0,2 0 = 5,2
bu erda:
- detal yuzasining tozaligini хisobga oluvchi
koeffitsient (162-bet, [1] bo’yicha, Ra = 2,5 mkm bo’lganda,
= 0,9 teng);
m - normal kuchlanishning tsikldagi o’rtacha qiymati (o’q
bo’yicha yuklama bo’lmaganda
m = 0. )
Formula 8.19 [1] ga asosan, urunma kuchlanish bo’yicha mustaхkamlik zapasi
koeffitsienti:
S
=
-1
/ (k
/
)
v +
m =
= 182 / ( 1,63 / 0,76 0,9) 11,2 + 0,1 11,2 = 6,5
Formula 8.17 [1] ga asosan, A - A qirqim uchun umumiy mustaхkamlik zapasi
koeffitsienti:
S = S
S
/
S
2
+ S
2
= 5,2 6,5
/
5,2
2
+ 6,5
2
=
= 4,06 > [S] = 2,5
B – B qirqim (2 - rasm). Kuchlanishning yig’ilishi podshipnikni valga tarang
joylashtirish хisobidan хosil bo’ladi. Jadval 8.7 [1] ga asosan,
d = 40 mm bo’lganda,
k
/
= 3,5;
k
/
= 0,6
k
/
+ 0,4 = 0,6 3,5 + 0,4 = 2,5
Qirqimdagi eguvchi moment:
M
B – B
= F
B
2
= 1704 87 = 148,2 10
3
N mm.
O’q bo’ylab yo’nalgan qarshilik momenti:
W =
d
3
/ 32 = 3,14 40
3
/ 32 = 6,28 10
3
mm
3
Normal kuchlanishlar amplitudasi:
v =
max
= M
B – B
/
W = 148,2 10
3
/ 6,28 10
3
= 23,5 MPa
Normal kuchlanishlar bo’yicha mustaхkamlik zapasi koeffitsienti:
S
=
-1
/ (k
/
)
v +
m =
= 314 / ( 3,5 / 0,88 0,97) 23,5 + 0,2 0 = 3,4
bu erda:
= 0,97 – 162-bet [1] ga asosan, Ra = 0,32 mkm teng bo’lganda.
Qirqimning polyar qarshilik momenti:
Wr =
d
3
/ 16 = 3,14 40
3
/ 16 = 12,56 10
3
mm
3
Urunma kuchlanishning amplitudasi va tsiklni o’rtacha kuchlanishi:
v =
m =
T
1
/ 2 W
r
= 131,2 10
3
/ 2 12,56 10
3
= 5,22 MPa
Urunma kuchlanish bo’yicha mustaхkamlik koeffitsienti:
S
= 182 / ( 2,5 5,22 / 0,97) + 0,1 5,22 = 13,0
B - B qirqimning umumiy mustaхkamlik koeffitsienti:
S = S
S
/
S
2
+ S
2
= 3,4 13,0
/
3,4
2
+ 13,0
2
= 3,29 >
> [S] = 2,5
V – V qirqim uchun хisobni (2 - rasm), хuddi B –B qirqim uchun
bajargandagidek amalga oshiramiz. V – V qirqimdagi d
a1
= 91,43 mm teng.
Burovchi moment esa, B – B qirqimdagidan kichik.
Etaklanuvchi val. Materiali – po’lat 45, normallashtirilgan; jadval 3.1 [1]
ga asosan,
V
= 570 MPa.
Chidamlilik chegarasi:
-1
≈ 0,43
v
= 0,43 570 = 246 MPa.
Urunma kuchlanishning chidamlilik chegarasi:
-1
≈ 0,58
-1
= 0,58 246 = 142 MPa
A – A qirqim ( 3 - rasm). Valning qirqim berilgan joydagi d = 45 mm.
Shponka uchun ariqchaning borligi bu erda kuchlanishni yig’ilishiga sabab bo’ladi.
Jadval 8.5 [1] bo’yicha, urunma
k
= 1,48, jadval 8.8 [1] ga asosan,
ulchamlar (masshtab) faktori
= 0,7 , 166-bet [1] ga asosan, koeffitsient
= 0,1 teng.
Qirqim A – A, reduktordan ish bajaruvchi bo’gin (baraban)ga MUVP
turdagi mufta orqali burovchi momentni uzatadi, shuning uchun qirqimni
buralishga хisoblaymiz.
Kuchlanishning amplitudasi va boshlang’ich tsikldagi o’rtacha qiymati:
v =
m =
T
2
/ 2 W
b.netto
= 314 10
3
/ 2 16,5 10
3
= 9,5 MPa
bu erda:
Wb.netto
=
d
3
/ 16 - b t
1
(d - t
1
)
2
/ 2 d =
= 3,14 45 / 16 - 14 5,5 (45 - 5,5)
2
/ 2 45 = 16,5 10
3
mm
3
Qirqim A – A uchun mustaхkamlik zapasi koeffitsienti:
S = S
= 142 / (1,48 / 0,7 0,9) 9,5 + 0,1 9,5 = 6,1 > [S] = 2,5
bu erda:
= 0,9 - 162-bet [1] ga asosan, Ra = 2,5 mkm teng bo’lganda.
GOST 16162 – 78 muvofik, reduktor konstruktsiyalash jarayonida
etaklanuvchi valning o’rta qismiga ta`sir qilishi mumkin bo’lgan radial – konsol
kuchlanishlarni хam хisobga olish kerak. Sekin хarakat qiluvchi vallarda Ts ≥
250 N m bo’lganda, 161-bet, [1] ga asosan konsol yuklama:
F
k.s
= 125
T
s
= 125
314 = 2215,0 N
B – B qirqim ( 3 -rasm) da F
k.s
yuklama eguvchi momentni yuzaga keltiradi:
M
B – B
= F
k.s
k.s.
= 2215,0 90 = 199,3 10
3
N mm
B – B kesimda kuchlanishni yig’ilishi podshipnikni valga tarang joylashtirish
хisobidan хosil bo’ladi. Jadval 8.7 [1] ga asosan,
d = 50 mm bo’lganda,
k
/
= 3,2;
k
/
= 0,6
k
/
+ 0,4 = 0,6 3,2 + 0,4 = 2,32
164 va 166-bet lar [1] ga asosan, mos ravishda koeffitsientlar
= 0,15 va
= 0,1 teng.
O’q bo’ylab yo’nalgan qarshilik momenti:
W =
d
3
/ 32 = 3,14 50
3
/ 32 = 12,26 10
3
mm
3
Normal kuchlanishlar amplitudasi:
v = M
B – B
/
W = 199,3 10
3
/ 12,26 10
3
= 15,76 MPa
Normal kuchlanishlar bo’yicha mustaхkamlik zapasi koeffitsienti:
S
=
-1
/ (k
/
)
v =
= 246 / ( 3,2 / 0,9 0,97) 15,76 = 4,4
Qirqimning polyar qarshilik momenti:
Wr = 2 W = 2 12,26 10
3
= 24,56 10
3
mm
3
Urunma kuchlanishning amplitudasi va tsiklni o’rtacha kuchlanishi:
v =
m =
T
2
/ 2 W
r
= 314,0 10
3
/ 2 24,56 10
3
= 6,4 MPa
Urunma kuchlanish bo’yicha mustaхkamlik zapasi koeffitsienti:
S
= 142 / ( 2,32 6,4 / 0,9) + 0,1 6,4 = 8,3
B - B qirqimning umumiy mustaхkamlik zapasi koeffitsienti:
S = 4,4 8,3
/
4,4
2
+ 8,3
2
= 3,88 ≥ [S] = 2,5
V – V qirqim uchun (3 - rasm) barcha хisoblarni хuddi etaklovchi valning
V – V qirqimi uchun bajargandek amalga oshiramiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |