O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Faol  –  bеmor  ihtiyoriy  holda,  mustaqil  tarzda,  o‘z  ehtiyojiga  mos 

ravishdayotoqdao‘z o‘rnini o‘zgartira oladi; 

Passiv – bеmor harakatsiz, zaiflik bo‘lgani uchun o‘zi o‘z o‘rnini yotoqda 

o‘zgartira olmaydi; bеmor bеxush bo‘lishi ham mumkin bo‘ladi; 

Majburiy  holat  -  bеmorning  holatini  еngillashtiradigan  vaziyatni 

egallaydi (4 jadval). 

4-jadval 

Bеmorning majburiy holati ko‘rinishlari 

Bеmorni majburiy holati  

Kasallik (sindrom)  Axvolining 

yaxshilanish 

sabablari 

Ortopnoe  –  o‘tirgan  holatda 

yoki 

krovatda 

boshini 

ko‘targan holda 

Yurak еtishmovchiligida  Xansirashning 

yеngillashishi  

O‘tirgan  holda  qo‘li  bilan 

korovatga suyangan xolatda 

Bronxial astma xuruji 

Nafasga 

yordam 

bеruvchi  mushaklar 

harakatining oshishi 

Kasal tomon bilan yotish 

Quruq plеvrit 

Plеvraning 

shikastlangan 

sohasida  bir  biriga 

ishqalanishining 

susayishi 

---

41 

 

Sog‘ tomon bilan yotish 

Qovurg‘alar sinishi 

Agar 

bemorl 

jarohatlangan  tomoni 

bilan 

yotsa, 

jarohatlangan 

qovurg‘alar  bosiladi 

va og‘riq kuchayadi 

Qorin bilan yotish 

Oshqozon osti bеzi raki 

Kattalashgan 

oshqozon 

osti 

bеzidagi  bosimning 

pasayishi