O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi

Narxning mazmuni va uning iqtisodiy mohiyati funktsiyalar orqali namoyon bo'ladi.
Buxgalteriya funktsiyasi mahsulot ishlab chiqarish va sotish uchun barcha ijtimoiy zarur bo'lgan mehnat xarajatlarini aks ettiradi, ishlab chiqarish xarajatlari va natijalarini hisoblab chiqadi.
Rag'batlantiruvchi funktsiya resurslarni tejashni rivojlantirish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, mahsulot sifatini yaxshilash va yangi texnologiyalarni joriy qilish uchun ishlatiladi. Narx ishlab chiqaruvchini ishlab chiqarishning eng tejamkor usulini tanlashga undaydi.
Taqsimlash funktsiyasi QQS, aktsiz solig'i va davlat, viloyat byudjetiga olingan markazlashtirilgan sof daromadning boshqa shakllarini hisobga olishni nazarda tutadi. Shunday qilib, narx orqali bozor iqtisodiyoti ishtirokchilari o'rtasida (tarmoqlar, mintaqalar va boshqalar) daromadlarni qayta taqsimlash mavjud.
Narxlarning turlari
Korxonaning ulgurji narxlari - bu ishlab chiqargan mahsulotni iste'molchilarga sotadigan, ishlab chiqarish va sotish xarajatlarini qoplab, o'z faoliyatini davom ettirish va rivojlantirishga imkon beradigan foyda keltiradigan mahsulot ishlab chiqaruvchilarining narxlari.
Korxonaning ulgurji narxi = Xarajat + foyda + aktsiz solig'i + QQS
Sanoatning ulgurji (sotish) narxlari - korxonalar va iste'molchi tashkilotlar tomonidan ishlab chiqaruvchilarga yoki sotish (ulgurji) tashkilotlarga korxonalarga, vositachilarga va ulgurji savdo tashkilotlariga sotayotganligida qo‘llaniladi. Ulgurji baho korxonalarga ishlab chiqarish xarajatlarini qoplashni, zarur foyda olishni ta’minlanishi zarur.
Ulgurji narxlar,ulgurji foyda
narx = narx + ta'minot + aktsiz solig'i + QQS
chakana baholar. Ulardan tovarlami bevosita iste’molchilarga sotishda foydalaniladi. Bu baholarga davlat savdosi, xususiy shaxsiy mulk egalari do‘konlari va bozorda yuzaga kelayotgan baholar kiradi. Chakana baho darajasi aholining real daromadlari bilan belgilanadi.
Chakana = narx + xarid + aktsiz + QQS