O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt mоliya instituti

23.2- rasmsi. Eng ko’p va eng kam qiymat usuli
Bu usul 3.2-rasmsida ko’rsatilgan. Unda A va B nuktalari ishlab chiqarishning eng yuqori va eng kam hajmiga to’g’ri keladi, JC 1 va JC 2 — shu darajalarning har biri uchun umumiy xarajatlardir. Ishlab chiqarishning eng kam va eng yuqori darajasini bog’lovchi to’g’ri chiziq ishlab chiqarishning har bir darajasi uchun xarajatlarning kutilayotgan qiymatini ko’rsatadi.
Eng ko’p va eng kam qiymat usuli xarajatlar bo’yicha barcha kuzatishlarni hisobga olmaydi, ya’ni ishlab chiqarishning eng ko’p va eng kam darajasidagi kuzatishlarnigina hisobga oladi. Afsuski, faollikning eng yuqori darajasida xarajatlarni kuzatish hamisha ham me’yoriy operatsiya sharoitini aks ettirmaydi va shu sababli tipik vaziyatlarni emas, kam bo’ladigan vaziyatlarni ko’rsatishi mumkin. 23.2. rasmsida bu usul, agar ular ishlab chiqarishning eng yuqori va eng past darajasi kuzatuvlaridan olinsa, xarajatlarni noto’g’ri baholanishga olib kelishi mumkinligi ko’rinib turibdi.
Xarajatlarni baholashga barcha mavjud kuzatishlarni kiritish eng yuqori va eng past variant bilan cheklanmaslik yaxshi bo’lishi ravshan. Grafik yondashuv asosida JC 1 chizig’i pastdan JS 2 to’g’ri chiziq (tarqalish diagrammasi), barcha kuzatuvlar asosida qurilgan. U xarajatlar funktsiyasiga faqat ikkita kuzatishga asoslangan usulga nisbatan aniqroq baho berishi ravshan. Demak yuqori va eng kam qiymat usulini tavsiya qilish mumkin emas.
Topshiriq 3-1. Quyidagi ma’lumotlar bo’yicha 1000 birlik, 1500 birlikdagi mahsulot hajmi uchun jami xarajatlar miqdorini hisoblash.

Xajmi, b. Xarajat modda, $

300