O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta mahsus ta'lim vazirligi Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

Chidamlilik belgilari
Insonlarning amaliy faol harakatlari, shuningdek, jismoniy sifatlar tana (gavda) a'zolarining funktsiyalari (faoliyati) bilan bevosita bog’liqdir. Ya'ni barcha faol harakatlar inson tanasining tez harakat qilishini, ya'ni nafas olish, yurak urishi, qon aylanishi, ichki a'zolarda moddalarning hazm bo'lishi, almashishini ta'minlaydi. Shu asosda juda ko'p biologik, kimyoviy va fiziologik o'zgarishlar sodir bo'ladi. Bunday faol harakatlar negizida chidamlilikka doir mashqlar alohida o'rin tutadi. Chidamlilik deganda, ijtimoiy turmush sharoiti, jismoniy tarbiya darslari, sport mashg’ulotlari (trenirovka) hamda sport musobaqalarida uchraydigan katta-kichik qiyinchiliklarga bardosh berish, chidash va uni yengish jarayonlari tushuniladi. Tabiiyki, bunday ijtimoiy-tarbiyaviy xususiyatlar o'z-o'zidan paydo bo'lmaydi yoki tug’ma omil emas. Chidamlilik belgilari va sifatlari juda ko'p mashqlarni takrorlash, uzoq vaqtlar mashq bo'lishini talab etadi. Chidamlilikda nafas olish, nafasni ichda saqlab turish, mushaklar va barcha bo'g’inlarning og’ir-yengil harakatlarni bajarishga odatlanishi ustuvor turadi. Chidamlilik belgilari va sifatlar ko'proq quyidagi faol harakatlarda uchraydi va belgilanadi. 1 Yengil atletikaning qisqa, o'rta va ayniqsa uzoq masofalarga (10-20 km. va undan ortiq) yugurish jarayonlarida
Xulosa
Sport jismoniy tarbiyaning asosiy vositasi, jismoniy tayyorgarlik va sport mahoratini oshirish maktabi hisoblanadi. Bu esa O'zbekiston shuhratini jahonga tanishtirish va yanada kengaytirishda xizmat qilmoqda. Shu sababdan O'zbekiston sportini yuqori pog’onalarga baland ko'tarish yo'lida katta tadbirlar amalga oshirilmoqda. Bunda Respublika hukumati bevosita g’amho'rlik qilmoqda.“O'zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasini tuzish to’g’risida”gi prezidentning farmoni (24 oktyabr 2002 y.) va shu asosda qabul qilingan hukumat qarori (30 oktyabr 2002 y.) barcha tuman va shaharlarda sport maktablarining ish faoliyatini qayta ko'rib chiqish va ularni zarur sharoitlar bilan ta'minlash yo'lida ishlar qizg’in bormoqda. Bu muhim va o'ta ma'suliyatli tadbirning negizida yurtimizda jismoniy tarbiya tizimini takomillashtirish va sportni ommalashtirish bilan bir qatorda uni yuqori cho'qqilarga ko'tarishga qaratilgan, talabalar qanday kasb-hunar egallamasin va qaysi tarmoqda kelajakda mehnat faoliyatlarini yuritmasin aholi o'rtasida jismoniy tarbiya va sportning rivojlanishiga o'z hissalarini qo'shish yo'l-yo'riqlarini egallashlari bo’ladi

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Salomova R.S. «Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati» T.: 2014. 

2. Maxkamdjonov K.M. Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi. 
T.: “Iqtisod-moliya”, 2008. 
3. Nuriddinova M.M. «Maktabgacha ta’lim muassasalarida jismoniy tarbiya yo‘riqchilari uchun me’yoriy hujjatlar majmui». -T.: “Muxarrir”, 2013. 
4. Fayzullayeva M. va boshq. “Sog‘ tanda-sog‘lom aql”. T.: 2014 
5. Usmonxo‘jayev T. va boshq. “500 harakatli o‘yinlar”. -T.: “Yangi asr avlodi”, 2014.