Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Leksiyaning metodik ishlamasi 
I. Leksiya mavzusi: uning tanlanganligini asoslash. 
1)  Umumiy  kurs  sistemasida  mazkur  mavzuning  oʻrni  va  ahamiyatini 
aniqlash. 
2)  Mavzu  boʻyicha  manbalar  saralash  (oʻqituvchi  foydalangan 
adabiyotlar, talabalarga tavsiya qilinadigan manbalar). 
3) Amaliy mashgʻulot, tajriba materiallarini tanlash. 
I I. Leksiyani tashkil qilish formasi. 
1) Auditoriya va texnik vositalar (tinglovchilarning tayyorgarlik darajasi 
va xarakteri). 
2)  Leksiyaning  maqsadi  (predmet  azmunini  oʻz  ichiga  qamrab  olgan 
leksiyaning asosiy gʻoyasi). 
3) Bosh maqsadni amalga oshiruvchi leksiyaning vazifalari. 
4) Leksiyaning vazifalarini ketma – ketligi. 
5) 
Qoʻyilgan 
vazifaning 
xarakteri: 
informasion, 
analitik, 
sistemalashtiruvchi, muammoli va boshqalar. 
6) Tavsiya qilingan vazifalarni bajarish uchun talabalarga zarur vositalar 
(kategoriyalar,  tasavvur  sistemasi,  funksional,  genetik,  strukturali,  ehtimollik, 
sababiy aloqalar va oʻzaro uzviy bogʻliqlik). 
7) Qoʻyilgan vazifalarni hal qilishda, bajarishda tinglovchilarda oʻqituvchi 
tomonidan  shakllantirilayotgan  munosabat  va  emosional  tuygʻular  hamda 
pozisiyalar. 
8) Leksiyaning tashkiliy formasi: 
a) monologik mulohazalar; 

---

292 
 
b) audivizual vositalarga tayangan monologik mulohaza; 
v) evristik  suhbat shaklidagi suhbat; 
g) tom ma’nodagi evristik suhbat; 
d)  dialogik  bahs,  disskussiya  –  muhokama  qilinadigan  muammo 
yuzasidan qarama – qarshi nuqtai nazarlar. 
III. Leksiya mazmuni: 
1) ma’ruzaning mazmunining konspekti va rejasi; 
2) yaxlitlik, sistemalilik, koʻrsatmalilik, izohlilik, soddalikni ta’minlovchi 
didaktik usullar  va oʻquv vositalari (konspekt hoshiyasida) mavjudligi. 
IV. Leksiya jarayonida oʻqituvchining yaxlit obrazi (timsoli): 
1)  lekqiya  mazmunini  har  qaysi  qismiga  taaluqli  boʻlgan  vazifalarni 
bajarishda  talaba  bilan  oʻqituvchi  hamkorligida  shakllari  (birgalikda  muammo 
yoki  masalani  yechish,  berilgan  namunaga  taqlid  qilish:  raqobat,  sheriklik, 
raqiblik kabilar); 
2)  fikr  bildirishning  til  orqali  (nutq  faoliyatida)  ifodalanishi  (leksik, 
grammatik,  stilistik,  semantik  xususiyatlarini  hisobga  olgan  holda  faoliyatni 
tashkil qilish); 
3)  oʻqituvchining  auditoriya  bilan  noverbal,  emosional,  ifodali  muloqot 
vositalari  (imo  –  ishora,  mimika,  pantomimika,  intonasiya,  temp,  ritm,  pauza, 
ovozni kuchaytirish yoki pasaytirish). 
Seminar mashgʻulotining metodik ishlamasi. 
I. Mashgʻulot mavzusi: 
a) mavzu tanlashni asoslash; 
b) kurs prgrammasida mavzu oʻrnini aniqlash; 
v)  mashgʻulotning  maqsadi,  vazifasi,  bilishga  oid,  tarbiyaviy  uslubiy 
xususiyatlari; 
g) adabiyot, tekst murakkabligi, hajmini hisobga olish va an shu negizda 
birlamchi manbalarni saralash. 
II. Seminar mashgʻulot oʻtkazish  formasi: 
1)  auditoriyaning  tayyorgarligi  xarakteriga  bogʻliq  ravishda  seminar 
mashgʻuloti oʻtkazish formasini tanlash: 

---

293 
 
a)  savol  –  javob,  b)  plan  asosida  keng  koʻlamda  suhbat  oʻtkazish,  v) 
oʻzaro taqriz qilingan ma’ruza sifatida fikr almashish, g) bahs elementi mavjud 
yozma  referatlar  muhokamasi,  d)  guruhiy  bahs  (disskussiya);  erkin  ravishda 
yoki maqsadga yoʻnaltirilgan tarzda, ye) oʻquv – qurolli oʻyin tarzda; 
2)  adabiyotga,  mashgʻulot  xarakteriga,  operasiyaga,  ob’yektga, 
muammolarga,  masalalarga  bu  mavzuga  oldindan  talabalarni  yoʻnaltirish 
dasturi; 
3)  muhokama  qatnashchilariga  rollarni  taqsimlash,  dokladga,  referatga, 
mavzu muhokamasiga, xarakteriga, formasiga qoʻyiladigan talablar. 
III. Mashgʻulotni oʻtkazish rejasi (plani) va konspekti: 
1)  mashgʻulot  mazmunining  dasturi,  mavzuning  asosiy  qismlari,  har  bir 
qismning  asosiy  vazifasi,  tahlil  qilinayotgan  muammoni  hal  qilish  jarayonida 
vujudga  keladigan  asosiy  ziddiyatlar,  qarama  –  qarshiliklarni  qayd  qilish 
(fiksatsiyalash); 
2)  dasturning  asosiy  qismlari  mazmunining  konspekti;  qarama  – 
qarshiliklarni ochishni ta’minlovchi didaktik usullarni ajratish, nuqtai nazarlarni 
ajratish; mashgʻulotning har bir bosqichlarida guruhiy kommunikasiya vositalari 
va usullarini saralash; 
3) seminar mashgʻulotlarida mavzuni turlicha shakllarda muhokama qilish 
yoʻllari; 
4)  seminar  mashgʻuloti  oʻtkazilgandan    soʻng  uni  tahlil  qilish  va 
yakunlash.