Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Reorientatsiya  bu-  Qayta  kasbga  yoʻllash  (reorientatsiya)  oʻta 
insonparvarlik  (gumanistik)  gʻoyasida  oʻz  kasbini  oʻzgartiruvchi  yoki  ishsiz 
qolgan shaxs ruhiyatiga singdirishni anglatadigan jarayon.  
Ishsizlik,  ish  oʻrnini  yoʻqotish  ayollarda  oʻkinchili  (ayanchli)  his  – 
tuygʻular qobigʻida oʻta murakkab kechadi, goʻyoki tragediya, halokat, judolik 

---

235 
 
vujudga  kelganda  ham  ekstravertlik,  ham  introvertlik  xususiyatlari 
uygʻunlashganday yuz beradi.  
Psixologiya  fanida  kasb  tanlashga  yoʻllash  (proforientatsiya)  atamasi 
qadim zamondan qoʻllanib kelinadi. Lekin ijtimoiy hayotning keyingi davrlarida 
boshqa  bir  atama  fanimizga  kirib  keldi,  u  reorientatsiya  (qayta  yoʻllash)  deb 
atalib,  insonni  yangi  bir  moslashmaga  (koʻnikmaga)  kasbga  yoʻnaltirishni 
bildirib  keladi.  Qayta  kasbga  yoʻllash  (reorientatsiya)  oʻta  insonparvarlik 
(gumanistik) gʻoyani kasbini oʻzgartiruvchi yoki ishsiz qolgan shaxs ruhiyatiga 
singdirishni  anglatadi.  Ishlab  chiqarishga  avtomat  qurilmalarning  (elektron 
moslamalarning,  robotlarning)  kirib  kelishi  ish  oʻrinlarining  qisqarishiga  olib 
keladi. Muassasa, tashkilot, korxona rentabelligining pasayishi ham xodimlarga 
nisbatan  ehtiyojning  kamayishini  keltirib  chiqaradi.  Ma’lumki,  bozor 
iqtisodiyoti  raqobatga  asoslanadi,  shuning  uchun  testlarga  bardosh  beruvchi, 
yuqori  malakali,  mahoratli,  bilimdon,  komil  insongina  sinovlardan 
muvaffaqiyatli  oʻta  oladi,  xolos.  Oʻrta 
miyona  darajadagi  mutaxassislar  esa  ish 
oʻrnini  yoʻqotib,  vaqtincha  ishsizlar 
roʻyhatiga kiradi.