O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

25
Bisang. G., Gerisch G., Fuβball: Kondition-Technik-Taktik and Coaching Auflage: Meyer& Meyer Verlag. 
2013 
№6 ma'ruza mavzusi: Futbol o‘yin taktikasi, 
Futbol taktikasi tasnifi. o‘yinchilarning 
vazifalari. Taktik harakatlanishning 
mahorati. Taktik harakatlar uchun o’quv 
maqsadlari.Taktika mashg’ulot
 
jarayonlarning talablari. 
FUTBOL O‘YIN TAKTIKASI, FUTBOL TAKTIKASI TASNIFI

---

110 
Futbol o‘yining asosiy tushunchasi shundan iboratki raqib maydoniga yaxshi o‘yin 
ko‘rsatib darvozaga to‘p kiritish va o‘z maydonida raqib jamoasiga darvozaga to‘p kiritishni oldini 
olishdan iboratdir. Taktika deganda nima tushuniladi har qanday boshlangan ishni maqsadi sari olib 
borish. Amaliyotdan ma'lumki, kim nazariy jihatdan yaxshi tayyorgarlik ko‘rgan bo‘lsa, taktik 
ko‘nikmalarni egallashda muvaffaqiyatga erishadi. Nazariy bilimlar murakkab o‘yin vaziyatlarda
to‘g‘ri mo‘ljal ola bilishga, ehtimollik qarorlarni baxolash va ularni taxlil etishga, ularda eng
samaradorligini tanlab olishga yordam beradi.
Taktikada nazariy tayyorgarlik o‘yin qoidalarini bilish va taktikaning alohida
vositalarini egallashni ko‘zda tutadi. Futbolchi o‘yinning asosiy tizimlari va ularning
variantlarini jamoadagi muayyan ampula o‘yinchilarining vazifasini uchrashuvning har xil 
bosqichlaridagi harakatlarning o‘zaro munosabatini ob'ektiv shart-sharoitlarning o‘yin jaryoniga 
ta'siri xamda tashqi omillardan jamoa manfatlari yo‘lida foydalanishni bilish zarur. Har bir 
harakatda bularning barchasini inobatga olish kerak. Taktik maxoart o‘sib borgan sayin
bilimlarning o‘yin jarayonning ko‘rsatadigan ta'siri ham ortadi. Futbol taktikasi nazariyasini 
o‘rganish o‘yining asosiy qoidalarini tushuntirishdan boshlanib, ular o‘yin mashqlarini
boshqarish davomida hamda mashg‘ulot o‘yinlari vaqtida amaliy jixatdan o‘zlashtiriladi. 
Murabbiy jamoa ichidagi vazifalarning taqsimlanishi aloxida o‘yinchilar oldilaridagi muammolar
haqida yosh shug‘ullanuvchilarga to‘liq tushunarli ma'lumot berishi, muayyan hududda
o‘ynaydigan aniq bir o‘yinchining harakatlari yordamida ihtisoslashtirilgan tarzda ayrim 
o‘yinchilarning asosiy vazifalarini ta'riflab berishi lozim. 
O‘rgatishning keyingi pog‘anasi o‘yinning aloxida boskichlarini batafsil taxlil kilib
chikadilar. Yaxshisi bunday taxlilda o‘tkazilgan uchrashuvlarda o‘yinchilar yo‘l qo‘ygan 
kamchiliklarni tanqid kilib utgan ma'kul. O‘yin boskichlari taxlilidan so‘ng turli murakkablikdagi
taktik vazifalarning nazariy yechimini o‘rganishga o‘tish mumkin. Xarakat ko‘nikmalarini 
o‘rgatish jarayonida taktik faoliyatlarni amalga joriy etish uchun shug‘ug‘llanuvchilarga yo‘l 
qo‘yishi mumkin bo‘lgan xatolarning oldini olish xamda o‘rganilgan xarakatning
mustaxkamlash usullari xakida tushuncha beriladi. 
1-jadval