O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

№5 ma'ruza mavzusi: Futbol o‘yin texnikasi, sport 
texnikasining umumiy tushunchasi. Maydon 
o‘yinchining texnikasi.Hujum – to’p bilan harakat 
qobilyatlari. Dribling va fintlar. Texnika mashg’ulotlar 
maqsadi. Findlarni yaxshilash uchun mashg’ulotlar. 
To’pni nazorat qilish to’pga boshda zarba berish. 
Darvozabonlar mashg’uloti 
MAYDON O‘YINCHISINING TEXNIKASI
 
 
51-rasm 

---

101 
Harakatlarga o’rgatishni alohida qismlarga bo’lingan va parchalangan holda amalga oshirish 
mumkin emas. 
Maydon o’yinchisining texnikasi ikkita kichik bo’limdan iborat. Bulardan biri harakatlanish 
texnikasi bo’lsa, ikkinchisi to’pni boshqarish texnikasidir. 
Maydon o’yinchilari harakatlanish texnikasining yuqorida tahlil qilingan xilma-xil usullari, 
usul va turlarining barchasidan foydalanadilar. 
52-rasm To’pni boshqarish texnikasiga quyidagi usullar guruhi kiradi: zarba berish, to’pni 
to’xtatish, to’pni olib yurish, aldash harakatlari 
(fintlar), to’pni olib qo’yish. Bundan tashqari, qo’lda 
bajariladigan spesifik usul - yon chiziqning narigi 
yog’idan to’pni tashlab berish ham to’pni boshqarish 
texnikasiga kiradi. 
O’yin vaqtida qaysi usulning qancha miqdorda ijro 
etilishi futbolchilarning o’yindagi funksiyalariga 
bog’liq. Usullarni ijro etish sifati esa maydon 
o’yinchilarining hammasida yuksak darajada bo’lishi 
kerak.
19
Jamoaning o‘yin darajasi, o‘yinchilarni o‘yin texnik qobiliyatlariga bog‘liq bo‘ladi.
Shu jumladan u ximoya va xujum xarakatlarida, manyovrli kombinatsiyali o‘yinda va 
o‘yinning ishonchli ximoyali usulida kuch va tezlikni tejamkor sarflanishini ta'minlaydi. 
O‘yinchining texnik ko‘nikmalari qanchalik yaxshi rivojlangan bo‘lsa, shunchalik unga to‘pni 
boshqarishda diqqat kamroq talab qilinadi. U erkin tarzda o‘yinni kechishini, o‘z sheriklari va 
raqiblarini xarakatlarini nazorat qilishi mumkin. O‘yinni taxlili texnikani samarali qo‘llanilishidagi 
katta ko‘lamdagi xarakatlarni ta'minlab beradi. 
Texnika futbolchining ish qobiliyatining qolgan ikki omili taktika va sport formasi bilan 
yaqin o‘zaro bog‘liqlikda bo‘ladi. 
Texnik qobilyatlar o‘yinni muvaffaqiyatli taktik konsepsiyasi uchun asosni tashkil etadi. 
Yakka tartibdagi, guruxli va jamoaviy xoxlanayotgan taktik xarakatlarni tayyorgarlikni ma'lum 
bosqichida erishilgan texnik daraja bilan moslab borish kerak. Aloxida o‘yinchilarning texnik 
tayyorgarlik darajasi ularning intelektual qobilyatlari bilan birga jamoaning ish qobilyatini 
cheklovchi omil bo‘lib xisoblanadi. To‘pni egallash va boshqarishga o‘z e'tiborini qaratishi kerak 
bo‘lgan o‘yinchilar, o‘yin vaqtida vujudga kelayotgan vaziyatlarda, o‘zining o‘yin hulqini kerakli 
tarzda o‘z sheriklari va raqiblariga nisbatan to‘g‘ri moslay olmaslik xolatida bo‘ladi. Shuning 
uchun, texnikani takomillashtirishga qartilgan mashg‘ulotlarning maqsadi xarakatlarni elementlarini 
ketma-ketligini o‘ta mukammal bo‘lishini ta'minlashga qaratilgan (xarakatlanishning dinamik 
steriotiplari), ularni xarakatlanish ko‘nikmalari sifatida belgilanadi. Boshqa tomondan esa, texnikani 
takomillashtirishga qaratilgan mashg‘ulot, yangi paydo bo‘layotgan vaziyatda xarakatning 
dominant ketma-ketligidagi elementlarini tez moslashishini imkonini berishi kerak.
20