O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

 
Harakat malakalari texnik tayyorgarlikning asosi sifatida
Mashqlar texnikasini egallash o’z mazmuniga ko’ra sport harakatlari malakasini egallashdan 
iborat. 
Shuning uchun ham sportchilarni texnik tayyorlashning markaziy psixologik muammosi bu 
− harakat malakalarini shakllantirish va ularning ishlata bilish masalasidan iboratdir.
Harakat malakalari deyilganda nimalar tushuniladi? Harakat malakalari deyilganda mashqlar 
jarayonida ma’lum mukammallik darajasiga yetkazilgan, tez, aniq va vaqtni tejagan holda yuqori 
sifat va miqdoriy natija bilan bajariladigan yaxlit harakat tushuniladi.

---

164 
Yuqoridagi ta’rifdan kelib chiqib aytish mumkinki malakalarga quyidagi hususiyatlar 
xosdir:
1.
 
Harkatlarni 
aniq 
bajarish, 
ya’ni xatolarga yo’l qo’ymaslik. 
Harakatlarni bajarishdagi yengillik, bu 
qo’shimcha 
zo’riqishlar, 
ortiqcha 
kuch 
sarflashning yo’qligi bilan bog’liq. 
2.
Mukammallikka 
erishilgan 
harakatlar tez bajariladi. 
Malakalar hamisha yaxlitlik harakteriga 
ega bo’ladi. 
Fiziologik mexanizmi bo’yicha malakalar dinamik harakat stereotiplaridan iboratdir. Ular 
faoliyatdagi borliqning birinchi va ikkinchi signal tizimlari orasidagi o’zaro munosabatlar asosida 
shakllanadi.
 
Harakat malakalarini shakllantirish jarayoni 
Sportda xarakat malakalarini shakllantirish jarayoni boshidan oxirigacha ongli jarayondir. 
Uni o’rganilayotgan harakatning ham son, ham sifat jihatidan takomillashtirilish jarayoni, deb 
tushunish lozim bo’ladi. Malakalarni shakllantirish dinamikasi turli son ko’rsatkichlarida 
(soniyalarda, metr va santimetrlarda, kilogrammlarda, yo’l qo’yilgan xatolar sonida yoki ularning 
kattaligida va hokazolarda) ifodalanishi va chizma tarzida taqdim etilishi mumkin. Ularning chizma 
tarzidagi ifodasi “mashqning egri chizig’i” deb ataladi (A.S.Puni) Songa oid ko’rsatkichlarning 
tahlili asosida, mashq jarayonida malakaning shakllanishiga oid umumiy xarakteristikaga tegishli 
bir qator qonuniyatlar aniqlandi.