O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

Suhbat metodi 

---

111 
Bu metod juz’iy xususiyatga ega bo‘lib, u asosan tekshiriluvchining qiziqish va xavaslarini 
va bilish jarayonlarining ba’zi bir tomonlarini: tasavvur , xayol va tafakkurini o‘rganishda 
qo‘llaniladi. 
Suhbatda ijobiy natijalarga erishish uchun quyidagi talablarga rioya qilish zarur: 
Suhbatda mo‘ljallangan savollar tekshirish mavzusini to‘liq suratda qamrab olishi; 
Savollar oldindan puxta o‘ylangan va lo‘nda bo‘lishi, tekshiriluvchiga tushunarli va 
javoblarni esga tushirmaydigan vaziyatlar tanlab olinishi; 
Suhbat jarayonida tadqiqotchi bilan tekshiriluvchi o‘rtasida o‘zaro shunday munosabatlar 
o‘rnatiladiki, bunda tekshiriluvchi beriladigan savollarga samimiy va haqqoniy javob qaytaradi; 
Suhbat natijalari aniq yozib boriladi. 
Suhbatni o‘ziga xos tergovga aylantirib yubormaslik kerak. Suhbat samimiy, bemalol 
bo‘lishi, tekshiriluvchi kishilarning psixik holatiga zo‘r kelmasligi kerak. 
Suhbat odam psixik hayotining bevosita kuzatish va eksperimentda aniqlab bo‘lmaydigan 
protsess va hollari haqida ma’lumot olishga yordam beradigan birdan-bir metoddir, deyish mumkin. 
Masalan, kosmosga parvoz qilish vaqtida odamning psixik faoliyat hususiyatlari haqida bilim 
olmoq uchun tadqiqotchi kosmonavtlarning o‘zi bilan suhbat qilishi kerak. 
Suhbat metodi shaxsning individual hususiyatlarini (e’tiqodlari, havaslari, jamoaga 
munosabati, o‘z vazifalarini tushunish) tekshirishda, shaxsning hayoti va faoliyatidagi mahsus 
voqealar, qahramonlik, ijodiy maqom va shunga o‘xshashlarni tekshirishda qo‘llaniladi. 
Bu metod o‘qitish va tarbiyalashning psixik asoslarini tekshirishda, masalan, bolalarning 
kitobxonlikka havasini, ayrim darslarga munosabatini tekshirishda, o‘quvchilarning uyga berilgan 
topshiriqlarni bajarishda xotirada qoldirish usullarini, ayrim o‘quvchilarning darslarni sust 
o‘zlashtirish sabablarini aniqlashda qo‘llaniladi. 
Test metodi 
Test – bu qisqa muddatli topshiriq bo‘lib, uning bajarilishi ba’zan psixik jarayonlar 
mukammalligining ko‘rsatkichi bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Test metodi yordamida ayrim 
qobiliyatlarning, ko‘nikmalarning, malakalarning bor yoki yo‘qligini aniqlashga, u yoki bu kasb 
sohasida ishlash uchun layoqatlilik darajasini o‘rganish mumkin. 

---

112