O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti

7-Мавзу: ЗАМОНАВИЙ ОИЛАЛАР РИВОЖИНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ


1. Замонавий оиланинг ижтимоий хусусиятлари.
2. Замонавий оилаларнинг психологик ва педагогик хусусиятлари.


Таянч тушунчалар: замонавий оила, хусусият, ижтимоий хусусият, замонавий оилаларга хос ижтимоий хусусиятлар, замонавий оилаларнинг психологик хусусиятлари, замонавий оилаларнинг педагогик хусусиятлари.
Назорат саволлари:

1. Замонавий оилаларнинг ўзига хос хусусиятлари нимларда акс этади?

2. Шаҳар ва қишлоқ оилаларининг ижтимоий ҳаёт тарзида қандай фарқларни кўриш мумкин?
3. Оиланинг ижтимоий функциялари нималардан иборат?
3. Замонавий оилаларда ташкил этиладиган тарбия жараёнининг қониқарсиз бўлаётганлигининг асосий сабаблари нималар билан изоҳланади?
4. Сизнингча, замонавий оилаларда ташкил этилаётган тарбия жараёнида намоён бўлаётган салбий ҳолатларни бартараф этишнинг самарали йўллари қайсилар?
5. Замонавий оилалар ривожининг психологик ўзга хослиги қандай ҳолатлар билан тавсифланади?
6. Бугунги кун оилалари ривожига хос педагогик хусусиятлар нималардан иборат?
7. Оилавий муносабатларнинг миллий хусусият касб этишида оиланинг демографик ҳолати қандай аҳамиятга эга?


Замонавий оилаларнинг ижтимоий хусусиятлари. Ҳозирги вақтда замонавий оилалар ўзига хос характер ва ривожланиш анъанасига эга. Уларни англаб етиш, шунингдек, бундай ўзига хосликнинг ота-оналар томонидан ўз фаолиятларида ҳисобга олиниши оиланинг тарбиявий имкониятларини оширишга ёрдам беради. Замонавий оилалар ривожининг ўзига хосликларидан бири – бу шаҳар ва қишлоқ оилаларининг ижтимоий ҳаёт тарзидаги фарқда намоён бўлади. Масалан: қишлоқларда ҳар бир бола ўзининг бошқалар томонидан қаттиқ назорат остида эканлигини ҳис этади. Бу, бир томондан, ҳодиса ижобий бўлса, бошқа томондан, бундай ижтимоий назорат тор манфаатпарастликни келтириб чиқаради. Шаҳар ҳудуди катта бўлганлиги сабабли бу каби амалий назорат бўлмайди. Кўпгина ҳолларда гарчи кўп қаватли бир уйда, ҳатто бир подъездда истиқомат қилсаларда қўшнилар бир-бирларининг фарзандларини танимасликлари мумкин.
Ота-она қанчалик юқори маълумотга эга бўлсалар уларнинг болалари таълим муассасасида шунчалик мувафаққиятли ўқишади. Замонавий ота-оналар маълум касб ёки ҳунар эгалари бўлиб, болаларнинг тарбиясини бутунлай бобо ва бувиларга топшириб қўйишган. Кўп ҳолатларда катта авлод вакиллари ҳамда ёш ота-оналар томонидан болалар тарбиясини ташкил этишда қўлланиладиган методларнинг бир-бирига мос келмаслиги бу жараёнда турли зиддиятларни келтириб чиқаради.