O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi gulistоn dаvlаt universiteti o’. T. Toshbekov

4) Suspenziyani maxsus tsentrifugalarda aylantirish (Shene usuli).
Bu usul turlicha 
tezlikda markazdan qochma kuch printsipiga asоslangan. 
5) Turli tezlikda esayotgan shamolda sоvurish. 
Hozirgi kunda tinch turgan suvda loyqalatish usuli keng qo’llaniladi. 
Mexanik tahlil ikki yo’nalishdan: tuproqni analizga tayyorlash va analizni o’tkazishdan 
iboratdir. 
Tuproqlarni 
tinch 
suvda 
loyqalatish yo’li bilan katta kichikligi turlicha bo’lgan 
fraktsiyalarning ajralishini aniqlash zarralarni katta kichikligi va og’irligiga qarab suvda turli tezlik 
bilan cho’kishga asоslangandir. Turli diametrdagi zarrachalarning cho’kish tezligi 
Stoksning 
formulasi
asоsida hisоblanadi: 
r
D
d1)
(d
r2
0,222
V





Bu yerda: 
V 
- zarrachalarning cho’kish tezligi sm/sek; 
r
2
 
– belgilangan zarra radiusi, sm; 
d 
- zarra zichligi (solishtirma massasi), suv uchun 1 hisoblanadi; 
r 
– bo’tana muhitning yopishqoqligi (ish vaqtidagi temperaturasi); 
D – 
tortish kuchining tezlanishi, 981 sm ga teng; 
d
1
 
- suyuq muxitning zichligi; 
Shunday qilib zarralarning suyuqlikda cho’kish tezligi ular radiusining kvadratiga 
proportsianal bo’ladi. 
Tuproqlar hamda jinslar tarkibidagi fraktsiyalarning nisbatiga qarab mexanik tarkib bo’yicha 
biror guruhga kiradi. 
Hozirgi kunda ikki hadli klassifikatsiya juda keng tarqalgan. Bu fizik loyning fizik qumga 
bo’lgan nisbatiga asоslanadi. 
Uch hadli klassifikatsiyalarda qum, chang va loyqa fraktsiyalarning nisbati hisоbga olingan. 
Hozirgi vaqtda Kachinskiyning ikki variantda tuzilgan klassifikatsiyasi ya’ni tuproqning 
zonal hususiyatlarini hisоbga olgan holda tuzilgan klassifikatsiyasi keng qo’llanib kelinmoqda. 
Tuproqning qancha qismi tosh ekanligi maxsus shkala bo’yicha aniqlaniladi: