O’zbекiston rеspubliкasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti

Neftning anorganik nazariyasi 

Neft  paydo  bo’lishining  birinchi  anorganik  gipotezasi,  ya’ni  ”karbidli 

gipoteza”  1877-yilda  D.I  Mendelev  ta’limotidan  1892-yilda  “kosmik  gipoteza” 

Sokolov  tomonidan  va  1902-yilda  “vulkanli  gipoteza“  Kost  tomonidan  taklif 

etilgan  bo’lsada  o’sha  davrning  ko’pchilik  olimlari  tomonidan  bu  gepotezalar 

ta’qib  etila  boshlandi.  1930-40  yillarga  kelib  mutloqo  gipotezalar  unutildi.  Lekin 

40-yillardan  keyin  bu  gipotezalar  yana  qayta  yangilangan  qaeta  ishlangan 

ko’rinishda  kuchli  sovet  olimlari  tomonidan  yaratila  boshlandi.  Ular  uchun 

umumyi  gipoteza  uglevodorodlarning  karbidlar,  metallar,  suv  va  kislotalar  bilan 

---

 

14

o’z’aro ta’siri natijasida sintezlanishi hisobiga paydo bo’lgan g’oya, hamda Fisher-

Tropsha  sxemasiga  asosan  vodorod  va  kislorod  oksidlaridir.  Neft  saqlovchi 

hududning    hosil  bo’lishi    er  ostidagi  yoriqlarda  uglevodorodlarning  ko’chish 

(migrastiyasi),orqali  kelgan  degan  tasavvurlar  ilgari  surilgan.  Sxematik  tarzda 

hayot  paydo  bo’lishini  Kravstov  quydagicha  talqin  etadi.  Dastlab  gasimon 

uglevodorodlarning  anorganik  sintezi  orlali  suyuq  uglevodorodlarning  hosil 

bo’lishi keyinchalik esa   uglevodorodlar  va hayotning paydo bo’lishi  ya’ni  uning 

tasavvuricha    birinchi  bo’lib  neft  so’ngra  esa  hayot  paydo  bo’lgan  degan  g’oyani 

ilgari  surgan.  Nihoyat  shunga  qaramasdan  yakkayu-yagona  to’liq  ilmiy  asoslab 

berilgan neftning abiogen paydo bo’lish nazariyasi yaratilmagan.