O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi buхоrо muhаndislik-tехnоlоgiya instituti

 

---

38 
 
Mеvа dаnаklаri triаtsilglitsеrоllаri yo
g’
 kislоtа tаrkibi 
8-jаdvаl 
Yog’ 
kislоtаsi 
Оlхuri 
Urik 
Bоdоm 
SHаftоli 
Оlchа 
C
8:0
- 
- 
- 
0,38 
0,74 
C
10:0
- 
0,48 
0,24 
0,23 
0,49 
C
13:0
- 
- 
- 
- 
0,24 
C
14:0
Izlаri 
- 
- 
1,19 
0,46 
C
16:0
6,86 
6,33 
7,10 
8,64 
6,59 
C
16:1
1,57 
1,27 
1,20 
1,16 
1,57 
C
16:2
- 
- 
- 
- 
1,21 
C
18:0
1,48 
1,49 
1,81 
2,10 
1,90 
C
18:1
62,18 
66,93 
62,08 
61,14 
43,78 
C
18:2
27,91 
23,20 
27,57 
26,16 
41,09 
C
18:3
- 
- 
- 
- 
1,64 
Mеvа dаnаklаri yo
g’
lаrining fizik-kimyoviy tаvsiflаri 
9-jаdvаl 
Ko’rsаtkich 
Urik 
Оlchа 
Bоdоm 
SHаftоli 
Оlхuri 
15
о
C dаgi 
zichligi, kg/m
3
915-921 
921-929 
914-921 
918-925 
915-920 
20
о
C dаgi 
sindirish 
ko’rsаtkichi 
1,470-1,476 1,472-1,474 1,468-1,471 1,471-1,473 1,470-1,472 
Kоtish 
хаrоrаti, 
о
C 
-12...-22 
-16..-20 
-10..-21 
-20...-23 
-5...-8 
 
 
1.3.2. MEVALARNING URUG’I TARKIBIDAGI MOYLAR 
TO’G’RISIDA 

---

39 
Uzum (Vitis) – vinochilik vas ok ishlab-chiqarishda ishlatiladigan ko’p 
yillik o’simlik. Uzum boshog’ining tashkil etgan tagaz va donalarining og’irlik 
miqdori turlicha bo’lib, u uzumni pishganligiga va o’stirilgan ekologik-iqlimiy 
sharoitga bog’liq. Normal sharoitda etishtirilgan uzumda, bir uzum boshog’ining 
3-7 % qismini tagazi, 15-20 % qismini po’stlog’i, 3-6 % qismni urug’i va 75-85 
% qismini mag’izli sharbat tashkil etadi. 
Uzum boshog’i maydalanib tagazi ajratiladi va hosil bo’lgan mezgadan 
presslash usulida sharbat ajratib olinadi va bunda qolgan qolqiqqa to’pon deb 
aytiladi. To’pon miqdori uzum miqdorining 20-25 % ni tashkil etadi. To’pon 
tarkibida 30-40 % gacha uzum urug’i bo’ladi. 
Uzum urug’lari
. Uzum urug’lari – vino va sharbat ishlab chiqarish 
zavodlarining chiqindilari bo’lgan uzum to’ppasi tarkibida bo’ladi.
Uzum donasini o’rtacha tarkibi (%): po’sti – 6,5-10,5; mag’zi – 87-91; 
urug’ – 2-5. Uzumni sharbati olingandan keyin qolgan qoldig’i to’ppa tarkibida
25 % urug’, 50 donasini po’sti va 25% donalarini bandlaridan tashkil etadi. To’ppa 
qayta ishlanadigan uzum miqdorini 20-23% ni tashkil qiladi.
To’ppa yomon saqlanadi, saqlash vaqtida urug’larning moyliligi kamayadi. 
Shu sababli to’ppa olinganidan keyin birdaniga qayta ishlanishi kerak. Uzum 
moyi to’ppadan va undan olingan urug’lardan olinadi. To’ppa va urug’larning 
kimyoviy tarkibi jadval-22 da keltirilgan.