O`zbekiston respublikasi oliy va o`R

unfurush, yog`furush, so`rovnoma ushbu terminlarning ikkinchi qismi forsiycha qo`shimchalardir.

4. 
   Boshqa tillardan kirib kelgan o`zak va yasovchi qo`shimchalardan:
   

baqqolxona, magazinxona, omborxona kabilar.

Demak, o`z qatlamga oid terminlar deganda faqat o`zbekcha terminlar emas, balki, arabcha hamda forscha, shuningdek, derivatsion usulda hosil qilingan terminlarni ham tushunar ekanmiz.
2.2.2. O`zlashma qatlamga mansub terminlar

Mustaqillikdan so`ng o`zbek tiliga marketing terminlarning turli tillardan o`zlashish jarayoni faol kechmoqda. Ilmiy terminologiyaning tarkibiy qismiga aylanib borayotgan turizm terminologiyasi terminlarining shakllanishi va rivojlanishida lingvistik, ekstralingvistik omillarning ta’siri muhim rol o`ynaydi.

So`nggi paytlarda, ba’zi tilshunoslar nolisoniy omillar sirasida so`z o`zlashtirishning ijtimoiy-psixologik sabablari haqida ham fikr yuritmoqdalar. Xususan, V.G.Kostamarov rus tiliga inglizcha leksik birliklarning shiddat bilan kirib kelishini ijtimoiy-psixologik omillar bilan izohlaydi. Uning ta’kidlashicha, xorijiy tilardan so`z o`zlashtirishda o`ziga yarasha lisoniy “moda” paydo bo`lgan. Hozirgi davrda lisoniy “moda” so`z o`zlashtirishda asosiy omil bo`lmoqda. Bu esa dunyo tillari o'rtasida ingliz tili (va uning amerikancha varianti)dan so`z o`zlashtirish an’anaga aylanayotganligini ko`rsatadi³².

Marketing terminologiyasidagi o`zlashmalarning asosiy qismini ingliz tilidan, shuningdek, fransuz, italyan, nemis tillaridan o`zlashgan terminlar tashkil qiladi. Til taraqqiyotining zamonaviy bosqichidagi eng samarali so`z va termin o`zlashtirish usullaridan biri – kalkadir. U tilda mavjud bo`lmagan tushunchalarni tilda mavjud bo`lgan birliklar vositasida ifodalash imkonini beradi. O`zbek tilining marketing terminologiyasida o`zlashish masalasi tadqiq qilinganda to`g`ridan-to`g`ri termin o`zlashtirish faol ekanligi aniqlandi.

To`g`ridan-to`g`ri o`zlashtirilayotgan termin hech qanday o`zgarishlarsiz yoki ayrim (juz’iy) fonetik o`zgarishlar bilan olinadi. Bunday terminlar: promotion – promoushn, sampling – sempling, superstore – superstor, sandvwich men – sendvich-men, stokiest – stokist, speechwriter – spichrayter.

Marketing terminlarning o`zlashuvining lisoniy omillari sifatida quyidagi asosiy manbalarni qayd etish mumkin:

1. Umumiste’moldagi so`zlar ma’nosini maxsuslashtirish yoki ona tilidagi so`z va morfemalar yordamida termin yasash: ayirbosh, attorlik, baqqollik, baqqolxona, baqqolchilik, bo`yrafurush, bazzozlik, dallollik, dallolboshi, dallolchilik, dorifurush, korxonachi.

2. O`zlashma terminlarning ona tilidagi muqobillarini yasash: barter – ayirboshlash, broker – dallol, domestic trade – ichki savdo, presuasion – ishontirish, guaranty – kafolat, auksion – kimoshdi savdosi customer – mijoz kabilar.

Marketing terminologiyasida inglizcha o`zlashma terminlar ko`p miqdorni tashkil etadi, ya`ni foiz hisobida 80 foiz marketing terminlari ingliz tiliga oid: konsalting, konsignator, konsignatsiya, lizing, marketing, kliring, investitsiya, inflatsiya, rebrending, brend kabilar.

Loyalty – loyallik – iste`molchining markaga, brendga munosabati, xarakteristikasi.

Motivatsiya – individual yoki tashkilotning umumiy maqsadlarga erishishga yo`naltirilgan faoliyatga o`z-o`zini va boshqalarni rag`batlantirish jarayoni.

Ruscha marketinnga oid terminlar miqdoran oz: arenda, arendator kabilar.

Nemis tilidan o`zlashgan terminlar: brak, brakovka.

Fransuzcha terminlar: banderol (fr. bande – tasma + role – o`ram) 1. Qog`ozga o`rab, pochta orqali jo`natiladigan bosma nashrlar: kitob, gazeta, jurnal. 2. Mol (tovar) uchun aksiz va boj to`langanidan dalolat beruvchi tovar ustiga yopishtirib qo`yiladigan tasmasimon qog`oz.

1^Нурмонов А. Танланган асарлар. II жилд.

2^ Нурмонов А. Танланган асарлар. III жилд.

3^ jurnal

4^ Til adabiyot jurnalida

5^ O`zbekiston Milliy ensiklopediyasi. Davlat ilmiy nashriyoti. – Toshkent. 2003. – B, 479.

6^ Bazarova F. Marketing. IQTISOD-MOLIYA. Toshkent. 2015. B. – 14.

7^ Jalolov J., Fattaxov A. va boshq. Biznes marketing. IQTISOD – MOLIYA. – T. 2007. – B. 14.

8^ Jalolov J., Fattaxov A. va boshq. Biznes marketing. IQTISOD – MOLIYA. – T. 2007. – B. 9.

9^ Izohli lugat 2-jild 546 bet O`zb. Milluy ensik. 2020.

10^ Эргашев Б. Маркетинг терминлари изохли лугати. Шарк. – Т. 2012. О – Б. 212.

11^ Marketing termin

12^ Bank terminlari

13^ Marketing terminlari

14^ Bank termini

15^ Izohli lug`at

16^ Mamanazarov A

17^ Turistik terminlar

18^ Xalqaro terminelementlsr 85-bet

19^ Xalqato terminlaj

20^ Marketing terminlari lugati

21^ Мадвалиев А., Махкамов Н. ва бош. Хал. Терминэлементларнинг изо ли-иллюстратив лу ати. Donishmand ziyosi. – Т., 2020. –Б. 70.

22^ Xalqaro terminelement

23^ A. hojiyev

24^

25^ Namuna dissertata

26^

27^ Ozbek tilininf izohli lugati 1-jild 357 bet.

28^ Marketing terminlari

29^ Xudoyberdiyeva S. Tarixiy asarlarda marketing terminlari. Global ta`lim va milliy metodika taraqqiyoti mavzusidagi III an`anaviy respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari. – T.: 2019. B. 265.

30^ Turniyozov N., Rahimov A. O`zbek tili ( Ma`ruzalar matni). 1-qism, Samarqand, 2006, B. 52.

31^ 1-jild. 298bet

32^ Turistik termnlar