O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

Yuqori m ustahkam gips olishning ikkinchi usuli ham bor:
gipstoshni yuqori bosimli (0 ,1 3—0,2 M Pa) bug'da 125°C haroratda
pishirib, yuqori m ustahkamlikka ega b o ‘lgan gips olinadi.
Prof. B.G.Skramtayev va G .G .Bulichevlam ing bu usuli b o ‘yicha
gipstosh germ etik y op iq q o zon g a solinadi va to'yin g an b u g‘
yordam ida 0,13 M Pa bosim ostida pishiriladi, ham da kukun qilib
tuyiladi. O lingan gipsni qotirish uchun suv miqdori 60% em as,
balki, 4 0 —50% b o ‘ladi. B u n d ay gip sn in g 7 kundan keyingi
m ustahkam ligi 15—40 M Pa ga yetadi.
Y uqori m ustahkam gips juda m uhim inshootlar qurishda,
shuningdek, metallurgiya sanoatida qoliplar tayyorlashda ishlatiladi.
39

---

Angidrit sement. 
Tabiiy gipstoshni yoki angidritni 600—750°C
da pishirib, s o ‘ng tuyib, havoda qotadigan b o g io v c h i m odda —
angidrit sem ent olinadi. Sem ent faolligini oshirish maqsadida unga
katalizator sifatidagi q o ‘shilm alardan ohak, pishirilgan dolom it,
d om n a tosh qoli va yon u vch i slanes kuli q o ‘shiladi. Bu sem entni
akadem ik P.P. B udnikov ixtiro etgan.
Angidrit sem ent sekin tishlashuvchi b og‘lovchidir. Tishlashish-
ning boshlanishi 1— 1,5 soatdan keyin boshlanadi, oxiri esa, 24
soatgacha davom etad i, u gipsga nisbatan suvga chidam lidir.
Siqilishga m ustahkamligi b o'yicha 50, 100, 150 va 200 markalarga
b o'lin ad i. Z ich ligi 2 8 0 0 —2900 k g /m 3, u yu m tarzidagi hajm iy
m assasi 85 0 — 1100 k g /m 3, zichlantirilgandagi hajm iy massasi
1 2 0 0 - 1 5 0 0 k g /m 3.
K am kuydiriladigan gipsli b o g ‘lo v ch i m oddalardan farqli
ravishda angidritli sem entning hajmi qotayotganda kengaym aydi,