O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

ishlatishning o'ziga xos tarixi bor. Qadimda ko‘p tarqalgan qurilish
materiallari gil hisoblangan. G il qurilish materiali sifatida insoniyat
taraqqiyotining boshlang'ich davridayoq ishlatilgan. Inson gildan
har xil shakldagi buyum lar tayyorlagan ekan, vaqt o ‘tishi bilan
ularning m ustahkam ligini oshirish m aqsadida uni quritish ham da
kuydirishni ham kashf etgan.
B og'lovchi m oddalam ing bundan 4 —5 m ing yil a w a l su n ’iy
y o ‘l bilan hosil qilinganligi m a’lum . M isr, G retsiya, R im va
V a vilon d a o h ak q orish m a si va gidravlik q o ‘sh im ch a la rd a n
ta y y o rla n g a n b e tó n in s h o o tla r h o z irg i d avrgacha sa q lan ib
5

---

kelm oqda. Bunday inshootlam ing ichki va tashqi qism ini bezashda
m eta ll ch iq in d ilard a n yasalgan naqshdor k o sh in li buyum lar
ishlatilgan. M uhandislik inshootlari uchun — gil, tosh, yog'och
t o ‘sinlar; turar jo y u ch u n — qam ish, palm a shoxlari va boshqalar
ko'plab ishlatilgan. Q adim gi M isr va M esopotam iyada bundan 5—
6 m ing yil ilgari yasalgan shisha buyumlar topilgan.
M am lakatim izda ham turli binokorlik materiallari ishlab ch i-
qarishning tarixi uzoq m oziyga borib taqaladi.
Binokorlar o'rtasida asta-sekin g'isht teruvchilar, toshtarosh-
lovchilar, ohak tayyorlovchilar va boshqa kasb ustalari yetishib
chiqqan. Shahar devorlari, minoralar, masjid va qasrlar (m asalan,
B uxoro, Sam arqand, Xiva yodgorliklari) kabi inshootlar qurilish
m ateriallariga b o ig a n eh tiyojn i oshirgan. E ram izdan oldin gi
to'rtin ch i asrda X orazm ning ch or atrofi qalin devorlar bilan o'rab
c h iq ilg a n to 'r tta s ilin d r s im o n m in o r a d a n ib o ra t b o 'lg a n .