O„zbekiston respublikasi oliy

Foydalanuvchilarning grafik interfeysi. X Window tizimi Massachuset texnalogiya universiteti tomonidan yaratilgan bo'lib, u asosan Linuxda foydalanuvchilarning grafik interfeysini ta'minlab beradi. X ni qo'llab quvatlovchi ishchi oyna yoki terminalda foydalanuvchi kompyuterda bir ishchi oynada bir nechta oynani ochishi, grafik ma'lumotlar bilan ishlashi, rasm chizishi, kino ko'rishi mumkin.

X Window ikki qatlamga bo'linadi. Ishchi oyna menegeri va oyna (window) menegeri. Ishchi oyna menageri rasmga mo'ljallangan interfeys bo'lib, shell interpritatori orqali to'gri kelgan komandani terib manipulyatsiyalashning o'rniga, tizim dasturi bilan o'zaro aloqa qilgan holda kerakli dasturni ikonkasi orqali chaqirib olishni ta'minlaydi.

Oyna (window) menegeri ishchi oyna menegeri ostida ishlab, dasturlarni ishga tushurish, dastur oynasini ochish, yopish imkoniyatini beradi. Microsoft Windows tomonidan kalit elementlari rangi o'zgartirilsa, X ostidagi oyna (window) menegeri oynaning umumiy ko'rinishini sozlab beradi (1.3-rasm): shuningdek biz
oynaning umumoy ko'rinishini o'zgartrishimiz, virtual ishchi oynani sozlashimiz, menyu yaratishimiz va h.k. larni amalga ishirishimiz mumkin.

1.3-rasm.

Tarmoq utilitalari. Linux tarmoq utilitalari, har xil tarmoqlarda ajratilgan ruxsatlarni ta'minlab beradi. Qo'shimcha tarzda lokal yoki global tarmoqda joylashgan fayllarga nisbatan ruxsartlarni olishda tarmoq utilitalaridan foydalaniladi.